I- AYNİ AKİTLER
KARZ AKDİ (Ödünç – Mutuum):
Karz akdi, bir miktar para yada misli eşyanın aynı türden iade edilmek üzere karşı tarafa verilmesidir. Bu tek taraflı bir akittir ve yalnızca alan kişi borçlu olur. Burada aynı türden borçlanma olduğu için borç nevi borcudur.
Karz akitleri genellikle yakın kişiler arasında yapıldığından karşılıksızdır yani verilenin karşılığında bir faiz istenmez. Ancak alacaklı karz akdinin yanında faiz için ayrı bir stipulatio yapmışsa faiz talep edebilmekteydi.
Karz akdinin kurulmuş sayılması için tarafların misli mal yada paranın verilmesi hususunda anlaşmaları yetmez, bunların karşı tarafa verilmiş olması da gerekir. Karz akdinin meydana gelmesi için malın mülkiyetinin devri gerekmektedir. Mülkiyetin devri traditio ile yapılır. Mülkiyeti devreden malın maliki değilse karz akdi kurulmuş olmaz. Dolayısıyla ödünç verenin malik olması ve devir ehliyetinin bulunması gerekir. Kendisine ait olmayan parayı ödünç veren kişi, mülkiyet geçmediği için ödünç alana karşı karz akdinden doğan davayı açamaz, zira karz akdi doğmamıştır. Ancak ödünç alan parayı harcarsa “tüketme kişiyi malik yapar” prensibinden hareketle karz davası alana karşı açılabilir. Karz akdinden dolayı açılan dava dar hukuk davası olduğu için yalnızca verilen istenebilir.
Karz akdinden doğan borç nevi borcu olduğundan nevi telef olmaz kuralı uygulanır. Bu sebeple ödünç alan hiçbir zaman borcundan kurtulamaz. Borçlu aynı neviden aynı miktarı ödemekle yükümlüdür.
Aile Evlatlarına Verilen Ödünç: MS. I. yüzyılda çıkarılan bir senetus kararıyla aile evlatlarına ödünç para verilmesi yasaklanmıştır. Aile evlatlarının hak ehliyeti ve malvarlığı bulunmadığından borçları davalı borç almasına rağmen icraya karşı malları yoktu. Bu senatus kararına göre aile evlatlarına verilen para ödünçleri kişi sonradan sui iuris olsa bile istenemez. Ancak aile evladı sui iuris oluktan sonra ödeme yaparsa bu geçerlidir ve sebepsiz zenginleşme dolayısıyla geri alınamaz, zira borç geçerli bir borçtur.
Roma Hukuku Bazı Ders Özetleri
- 1-Roma Hukukunun Önemi
- 2-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / Krallık Devri (Regnum)
- 3-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / Cumhuriyet Devri (Res Publica)
- 4-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / İlk İmparatorluk (Principatus)
- 5-Roma Devletinin Siyasi Devirleri/ Son İmparatorluk (Dominatus)
- 6-Roma Hukuku Tarihi / Eski Hukuk Devri
- 7-Roma Hukuku Tarihi / Klasik Hukuk Devri
- 8-Roma Hukuku Tarihi / Klasik Sonrası Devir
- 9-Roma Hukuku / Hak
- 10-Roma Hukuku / Aile
- 11-Roma Hukuku / Hukuki Muamele
- 12-Roma Hukuku / Fiil Ehliyeti
- 13-Roma Hukuku / Hukuki Muamelelerin Hükümsüzlüğü (Yokluk, Butlan, …)
- 14-Roma Hukuku / İrade ve Beyan Arasındaki Uyumsuzluk Halleri
- 15-Roma Hukuku / İrade Bozuklukları (Hata, Hile, Tehdit)
- 16-Roma Hukuku / Hukuki Muamelenin Arızi Unsurları (Şart, Vade, Mükellefiyet)
- 17-Roma Hukuku / Temsil ve Munzam Davalar
- 19-Roma Borçlar Hukukuna Giriş / Borcun Unsurları
- 20- Edim Kavramı ve Edim Tipleri (Dare, Facere, Praestare)
- 21- Roma Borçlar Hukuku / Borç Çeşitleri (Seçimlik, Bölünebilen, Bölünemeyen, Tabi, Eksik)
- 22- Roma Hukukunda İcra Usullerinin Gelişimi
- 23- Borçlunun Sorumluluğu ve Kusur Kavramı
- 24- Sözleşmeler ve Sözleşmelerden Doğan Borçlar
- 25- Ayni Akitler (Eşya Sözleşmeleri)
- 26- Ariyet Akdi (Commodatum)
Roma Hukukunun Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.
