17- Roma Hukuku / Temsil ve Munzam Davalar

- Okuma süresi: 2dk, 25sn

Temsil ve Munzam Davalar

Temsil, bir hukuki muamelenin bir kişi tarafından başkası için yapılmasıdır. Temsil ilişkisinin doğması için mutlaka temsil edilenin bu konudaki iradesinin varlığı şarttır. Temsil kendi içinde doğrudan ve dolaylı temsil olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

1- Doğrudan Temsil:

Burada temsilci temsil edilen adına ve hesabına 3.kişiyle muamele yapar. Bu muamelenin neticeleri doğrudan temsil edilen üzerine doğar. Bu tür temsilde temsilciyle 3.kişi arasındaki hukuki işlem bu kimselerin iradelerine dayanmaktadır ama bu irade beyanları sonuçlarını temsil edilen kişi ile 3.kişi arasında meydana getirmektedir.

2- Dolaylı Temsil:

Burada temsilci 3.kişiyle muameleyi kendi adına fakat temsil edilen hesabına yapar. Böyle bir muameleden doğan sonuçlar temsilciyle 3.kişi arasındadır. Temsilci kendi üzerinde doğan hak ve borçları ayrı bir muameleyle temsil edilene devretmek zorundadır. Dolaylı temsilde temsil yetkisinin 3.kişi tarafından bilinmesi şart değildir.

Roma hukuku kural olarak dolaylı temsile izin vermiştir. Roma’da doğrudan temsile ihtiyaç duyulmasının en önemli nedeni kölelerin ve aile evlatlarının yaptığı hukuki işlemlerden elde edilen hakların doğrudan aile reisinin malvarlığına girmesiydi. Ancak hakimiyet altındaki kişilerin borçlarından esas itibariyle kendilerinin sorumlu olmaları ve dava edilememelerinden doğan sakıncaları gidermek yada 3.kişilerin hakimiyet altındaki kimselerle muamele yapmaktan çekinmelerini önlemek için praetor aile reisine veya iş sahibine karşı munzam davalar açma imkanını verdi. Aile evladı yada köle bir işin başına yönetici olarak getirilmişse veya gemiye kaptan atanmışlarsa bu görevleri yaparken yüklendikleri borçların asıl sorumluları olurlardı. Bu sorumluluktan doğan hakların davası bizzat bunlara karşı yapılırdı. Doğrudan temsilde olduğu gibi muameleyi yapan temsilcinin aradan çıkarak muamelenin bütün neticelerinin aile reisinin veya iş sahibinin üzerinde doğması söz konusu değildi. Aile reisinin veya iş sahibinin sorumluluğu muameleyi yapan kimsenin sorumluluğuna ilave edilen ek sorumluluktur.

Roma Hukuku Bazı Ders Özetleri