4-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / İlk İmparatorluk Devri ( Principatus)

ROMA DEVLETİNİN SİYASİ DEVİRLERİ:

Roma devletinin siyasi tarihi 4 döneme ayrılmaktadır:

• Krallık Devri (Regnum) MÖ.753-510
• Cumhuriyet Devri (Res Publica) MÖ. 510-27
• İlk İmparatorluk Devri (Principatus) MÖ.27-MS.287
• Son İmparatorluk Devri (Dominatus) 287-565

İLK İMPARATORLUK DEVRİ (Principatus MÖ. 27 – MS. 287) :

Princeps’în Yönetimdeki Yeri ve Yetkileri: Princeps, Principatus döneminde ortaya çıkan ve cumhuriyet devrinden intikal eden teşkilatın üzerinde sınırsız yetkilerle donatılmış olan en yüksek magistradır. Princeps, diğer bütün magistralıkların verdiği yetkileri kendinde toplayan ve cumhuriyet döneminde bulunmayan olağanüstü bir magistradır. Diğer magistraların ne ölçüde faaliyet gösterebileceği princepsin iradesine bağlıydı. Princeps’in gücü magistralıkların yetkilerinin tümüne sahip olmaktan kaynaklanıyordu. Princeps’in orduları komuta etmek, dokunulmazlık, halk meclislerini ve senatusu toplantıya çağırmak ve başkanlık etmek ile diğer magistraların verdiği kararları bozmak gibi olağanüstü yetkileri vardı. Principatus döneminde princeps olan kişi Roma devletini tek başına yönetiyordu. Halk Meclisi ve Senatus: Şehir devletinde halkın idareye katılmasını sağlayan halk meclisleri, Romanın imparatorluk sınırlarına ulaşmasıyla gerektiği gibi faaliyet gösteremez hale gelmişti. Augustus’tan sonra halk meclisleri magistraları seçme yetkisini de kaybetti. Kanun koyma faaliyetleriyse 1. yüzyılın sonunda bitti. Senatus’un durumu ise principatus’la kuvvetlenmişti. Bunun sebeplerinden biri halk meclislerinin işlev yapamaz hale gelmesiydi. Daha önemli diğer bir sebep ise, principatus devrinin ilk asrında imparatorların senatusun güç ve itibarını artırmak için bazı tedbirler almasıydı. Senatus, halk meclislerinin kanun koyma fonksiyonunu yerine   getirememesi üzerine bu yetkiye de sahip oldu. Cumhuriyet devrinden gelen magistralıklar için seçim yapma yetkisi de senatus’a geçti.

İlk İmparatorluk Devrinin Sonu

Principatus devrinin en zayıf noktası imparator olmanın kesin bir kurala bağlanmayışıdır. Bir magistralık olan princeps makamının babadan oğula geçmesi cumhuriyet geleneklerine aykırıydı. Princeps’in gücü kanunlardan değil politik konumundan geliyordu. Augustus’un başlattığı kendi ölümünden sonra princeps olmasını istediği kişiyi belirtme usulü ilk zamanlarda kabul görmüştü. Ancak ilerleyen zamanlarda Marcus Aurelius’un ölümüyle oğlu Commodus imparator oldu ve gerçek anlamda monarşik bir idare başladı. Commodus’un keyfi davranışları yüzünden öldürülmesinden sonra imparator olacak kişi ordular tarafından belirlenmeye başladı. İmparatorun belirlenmesi çok defa ordular arasında çatışmalara yol açıyordu. Güçlerinin farkına varan ordular daha fazla ücret istemeye başladılar. Bu şekilde devletin masraflarıyla birlikte vergiler ve enflasyon da arttı. Ordu komutanlarının merkezi dinlememesi ve hatta isyan etmeleri ve bulundukları yeri talan etmeleri çöküntüyü hızlandırmıştır.

Roma Hukuku Bazı Ders Özetleri

• 1-Roma Hukukunun Önemi
• 2-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / Krallık Devri (Regnum)
• 3-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / Cumhuriyet Devri (Res Publica)
• 4-Roma Devletinin Siyasi Devirleri / İlk İmparatorluk (Principatus)

Roma Hukukunun Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.