SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ
Suçluların geri verilmesi, kesinleşmiş bir mahkumiyet kararının yerine getirilmesi veya suç işleyip yurt dışına kaçan birinin yargılanabilmesi için; suçlunun iadesinin istenilmesidir.
ŞARTLARI: Geri verilme için, suçlunun işlediği iddia edilen suçun isteyen ve istenen devletlerin her ikisinde de en az 1 yıllık ceza gerektiren bir suç olması gerekir. Ve aşağıdaki hallerden biri olmamalıdır.
Şu hallerde geri verme mümkün değildir:
1) Türk kanunlarına göre suç değilse,
2) Türkiye Devletinin güvenliğine karşı, Türkiye Devletinin veya bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş bir tüzel kişinin zararına işlenmişse,
3) Türkiye’nin yargılama yetkisine giren bir suç ise, (Türkiye’de işlenmişse veya bir Türk tarafından yurt dışında işlenmişse,
4) Suç, isteyen veya istenen devlette zamanaşımına veya affa uğramış ise,
5) Geri vermeye konu olan suçun cezası, isteyen devlette ölüm cezası ise,
6) Geri vermeye konu olan suç mali suç ise (vergi – kambiyo – gümrük),
7) Düşünce suçu veya Siyasi suç veya sırf askeri suç ise, geri verilmeyecektir.
SİYASİ SUÇ KAVRAMI
Siyasetle ilgisi olan suçlar, yürüyüş-protesto vs. gibi suçlar tam siyasi suç olarak adlandırılır. Adi bir suçun, örneğin adam öldürmenin, siyasi bir amaçla yapılmasına ise nispi siyasi suç denir. Bu suçlarda yukarıda denildiği gibi iade mümkün değildir. Ancak bazı suçlar “teamül veya UA anlaşmalarla” siyasi suç kavramının dışına atılmıştır. Bunlar: Devlet başkanı ve ailesine karşı suçlar, anarşi suçları ve terör suçlarıdır. Bunlar siyasi sayılmaz, geri vermek mümkündür.
GERİ VERMEDE SİSTEMLER
1) Adli Sistem: Bunu benimseyen ülkelerde geri verme konusunda karar mercii mahkemelerdir.
2) İdari Sistem: Burada ise geri verme ya da vermeme kararını hükümet verir.
3) Karma Sistem: Türkiye’de de uygulanan bu sistemde ise öncelikle mahkeme duruma bakar. Eğer veri vermeyi reddederse bu karar kesindir. Ancak geri verme kararı verirse, yetki artık hükümete geçer. Hükümet ister geri verir ister vermez…
TR İSTERSE USUL: Adalet Bak. —-> Dışişleri Bak. —-> Büyükelçi —-> İlgili ülkenin dışişleri.
TR’DEN İSTENİRSE USUL: —-> Dosya Dışişlerine gelir —->Adalet Bak. —-> Mahkeme
