Ölüme Bağlı Tasarruflar

- Okuma süresi: 4dk, 12sn

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

Ölüme bağlı tasarruf dediğimizde hüküm doğurması ölüme bağlı işlem, tasarruf demektir. Yani kişinin sağlığında hüküm doğurmayacaktır, ölümünden sonra hüküm doğuracaktır.

Sağlığında yapılmakla birlikte yine hüküm doğurması ölüme bağlanan işlemler olabilir mi? Ölümünde hüküm doğurmakla birlikte sağlığında yapılan bir bağışlama olabilir. Bugün yapıyorum, örneğin bir taşınmazımı herhangi birine bağışlıyorum ama ölümüme kadar kendim kullanmak istiyorum.

Genel işlem teorisi içinde bu işlemi yapabilir miyim? Geciktirici şart söz konusuydu. Şart ise gerçekleşip gerçekleşmeyeceği şüpheli olan ama ileride gerçekleşmesi beklenen bir olguydu. Ölüm, gerçekleşip gerçekleşmeyeceği şüpheli olan bir durum mudur? Değildir, burada ölümün “vade” olarak konulması söz konusudur. Yani teknik anlamda şart olmayıp şart gibi hüküm doğuruyor. Kişi bu bağışlamayı yaptığında ölümünden sonra hüküm ifade etmesini amaçlıyor. Yani ben taşınmazımı ölümümden sonra teslim edilmek üzere bağışlamış oluyorum. Sağlığımda teslimi borçlanmış oluyorum. Bağışlama, teslimi gerektiren bir akittir. Ben öldükten sonra yaptığım bu sözleşme gereği bağışlama yaptığım kişi hak sahibi olacaktır.

Bunun vasiyetnameden ne farkı vardır, diye düşünebilirsiniz. Bu yüzden kanun koyucu m.290’da bu tip bağışlamaların vasiyetname hükmünde olduğunu kabul etmiştir.

Yani şuraya geliyorum; işlemin kendisi sağlıkta yapılmakla birlikte vasiyetname ve miras sözleşmesi dışında hükümlerini ölümle birlikte doğuracak işlemler de olabilir. Bu noktaya dikkat edelim, kanun gereği bu bağışlamalar vasiyetname hükümlerine tabi kılınmıştır ama başka işlemler de olabilir. Mesela ölümden sonra da geçerli olmak üzere temsil yetkisi verilebilir mi? Evet, yapılabilir. Ölümden sonra da verilen yetkinin kullanımıyla birtakım işlemler gerçekleştirilebilir. Bu bir vasiyetname değil, miras sözleşmesi değil ama yapılabilir işlemlerdir.

Ölüme bağlı tasarrufun olup olmadığını belirlerken size yol gösterecek olan temel adım; o işlemin causası (sebep) ölüm olmalıdır. Eğer ölüme bağlı tasarruf var diyorsanız bakacağınız irade, o işlemin ölüme bağlı olarak yapılıp yapılmadığı yani hukuki sebebinin ölüm olup olmadığını tespit etmektir. Bunu tespit ediyorsanız ölüme bağlı işlemden söz edebilirsiniz. Yani ölüm nedeniyle bir işlemin gerçekleşmesi istenmiş olmalıdır.

Ölüme bağlı tasarruf miras hukuku bakımından ilk etapta nötr bir kavramdır çünkü iki anlamı var; biri şekli anlamda biri maddi anlamda olmak üzere. Sizin yorum yapabilmeniz içi hangi anlamda ifade edildiğini tespit etmeniz gerekir.

Ölüme bağlı tasarrufu duyduğumuzda ya şeklini ya da içeriğini ifade ediyor.

Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf miras hukukunda tip zorunluluğu altında düzenlenmiştir yani bir tip zorunluluğu vardır. Tip zorunluluğu olduğuna göre bunun doğal sonucu da şekildir. Ölüme bağlı tasarruf türü 2 tanedir; vasiyetname ve miras sözleşmesi.

O halde ölüme bağlı tasarruf kelimesini duyduğumuzda bunun şeklinin mi (yani elimizde vasiyetname ya da miras sözleşmesi niteliğine bürünmüş bir hukuki işlemin bulunduğu) içeriğinin mi kastedildiğini düşünmemiz gerekir.

Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar dediğimizde bu ikisinin içeriğinde yer alan (vasiyetname veya miras sözleşmesi) tasarruflardır.

Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar tereke ile ilgili olabilir; mezarın şuraya yapılması gibi. İçerikte tereke ile ilgili istekler belirlenmiş olabilir. Ancak tereke ile ilgili olmayıp ölüme bağlı başka arzular da belirtilmiş olabilir. Tereke ile ilgili olanlar bazen mal veya hak kazandırır. Bazen de mal veya hak kazandırmaz.

Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflara örnek verecek olursak; Mirasçı atama, Vakıf Kurma, Vasiyeti yerine getirme görevlisi atama, yedek mirasçı atama, art mirasçı atama mirasçılıktan çıkarma, mirastan feragat..

Benzer İçerik —–➤ Mirastan Çıkarma

Miras Hukuku Bazı Ders Özetleri