Kanun Nedir?
- Kanun, anayasanın yetkili kıldığı organ tarafından yazılı şekilde ve bu ad altında tespit edilmiş olan genel, sürekli ve soyut hukuk kurallarıdır.
- Türk Hukukunda kanun yapmak için anayasa ile yetkili kılınan organ Yasama organıdır. 1982 Türk Anayasası’na göre Yasama Organı TBMM’dir. (Anayasa m.7)
Kanun Teklif Etme
- Anayasa
- B. Kanunların Teklif Edilmesi ve Görüşülmesi
- Madde 88 – Kanun teklif etmeye BAKANLAR KURULU VE MİLLETVEKİLLERİ yetkilidir.
- Kanun tasarı ve tekliflerinin TBMM’de görüşülme usul ve esasları İçtüzükte düzenlenir.
Kanun Teklifi – Kanun Tasarısı
- Milletvekillerinin sunduğu kanun projelerine “kanun teklifi” denir.
- Bakanlar Kurulunun hazırlayarak meclise sunduğu kanun projelerine ise “kanun tasarısı” denir.
Kanunların Oluşma Şekli I (Anayasaya Göre)
- Anayasa – Madde 89. – Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları 15 gün içinde yayımlar.
- Yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, TBMM’ ye geri gönderir. Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, TBMM sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. Bütçe kanunları bu hükme tâbi değildir.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.
- Anayasa değişikliklerine ilişkin hükümler saklıdır.
Kanunların Oluşma Şekli II
1) Kanun tasarısı ya da kanun teklifinde bulunulur.
2) Kanun tasarısı ya da kanun teklifi ilgili komisyonlarda görüşülür.
3) Bu komisyonlardan geçen metin Meclis Genel Kurulu’na sunulur.
4) Bu metin onaylanır.
5) Gerekli çoğunluğu alan metin kanun niteliği alır ancak henüz yürürlüğe girmiş olmaz.
6) Bu metinler Cumhurbaşkanı tarafından 15 gün içinde Resmi Gazetede yayımlanır ve yürürlüğe girer ya da bir daha görüşülmek üzere aynı süre içinde TBMM’ye geri gönderilir. Meclis iade edilen kanunu aynen kabul edebilir. Bu durumda Cumhurbaşkanı kanunu onaylayıp yayımlamak zorundadır. Meclis kanun metni üzerinde bir değişiklik yaparsa Cumhurbaşkanı tekrar Meclis’e iade edebilir.
Kanun Tasarısının İçeriği
İlk sayfada kim tarafından sunuldu, nasıl meclise gitti, hangi gün meclise gitti gibi bir metin olur. Ondan sonra genel gerekçeye yer verilmiştir. Genel gerekçede neye ihtiyaç duyulur, neleri düzenliyor hangi eksiklikler vardı da ne değişiklikte düzenlemeler getirilecek bunu görürüz. Sonra kanun maddelerinin gerekçelerine yer verilir. Tek tek tüm kanunların gerekçelerine yer verilir ve son olarak bir metin karşımıza gelir.
