Medeni Usul Hukuku / Online Test-1 (Çözümlü)

Dava şartları yanında, yine usûl hukukuna ilişkin olan fakat hâkim tarafından resen gözetilemeyen, ancak davalı tarafından açıkça ve usûlüne uygun olarak ileri sürülürse mahkemece dikkate alınabilen bazı şartlar daha vardır. Bunlara ilk itiraz denir. Bunlar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 116. maddesinde belirtilmiş olup, iki tanedir: 1) Kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı (HMK m. 19,II) 2) Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı (HMK m. 413)İlk itirazların ileri sürülmesi ve incelenmesi usûlü, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 116. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, ilk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenmezler (HMK m. 116, I). Cevap süresi içinde cevap dilekçesinin verilmesinden sonra, cevap süresi dolmamış olsa bile ilk itirazlar ileri sürülemez (HMK m. 131).

Mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı ile ilgili hususların kanunla düzenleme altına alınacağı Anayasada düzenlenmiştir. Bu çerçevede, hâkimlerin nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri Hâkimler ve Savcılar Kanununda düzenlenmiştir.

Medenî hukuktaki fiil ehliyetinin medenî usûl hukukunda büründüğü şekil olan dava ehliyeti, kişinin kendisinin veya yetkili kılacağı bir (iradi) temsilci (vekil) aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip edebilme ve usûl işlemlerini yapabilme yetisini ifade etmektedir.

İtirazlar cevap dilekçesiyle birlikte yapılır.

Objektif Dava Birleşmesi (Davaların Yığılması) Davacının, aynı davalıya karşı olan, birbirinden bağımsız birden fazla aslî vtalebini, aynı dava dilekçesinde ileri sürmesi halinde objektif dava birleşmesinden (davaların yığılması, kümülatif dava birleşmesi) söz edilir. Bunun için, birlikte dava edilen taleplerin tamamının aynı yargı çeşidi içinde yer alması ve taleplerin tümü bakımından ortak yetkili bir mahkemenin bulunması şarttır.

Hukuk kurallarına riayet edilmemesi halinde öngörülen müeyyidenin uygulanmasına karar verme yetkisi, modern devlet tarafından, sırf bu maksatla kurulmuş olan kurumlara bırakılmıştır.

Davaya bakmakta olan hakim, eşinin, nişanlısının, evlatlığının ve babasının davasına bakmaktan yasaklıdır. Hakimin, dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması yasaklılık sebeplerinden biri değil hakimin reddi sebeplerinden biridir.

Bir karar vermesi için mahkeme önüne getirilen hususun maddi hukukun tanıdığı bir hak veya getirdiği bir yükümlüğe ilişkin bir uyuşmazlık olması durumunda, ortada bir “dava” söz konusudur. Buna karşılık, karar vermesi için mahkeme önüne getirilen diğer hususlara yönelik başvurular ise “talep” olarak adlandırılır. İşte, medenî usûl hukukunun konusunun, bir dava veya talebin mahkeme önüne getirilişinden bunun mahkemece karara bağlanmasına kadar olan sürecin yöntem açısından düzenlenmesine, verilen kararın kesinleşmesi ile doğurduğu sonuçların ortaya konulmasına dair kuralların oluşturduğu söylenebilir.

Yargı örgütü içinde yer alan yargı kollarını ve adli yargı kapsamında yer alan ilk derece mahkemelerini bilerek soru cevaplanabilir.