Medeni Usul Hukuku / Online Test-3 (Çözümlü)

Kuzen ilişkisi çekilmek için sebep değildir.

Dilekçeler ve ön incele aşaması tamamlandıktan sonra, artık uyuşmazlık konusu ile tarafların iddia ve savunmalarını dayandırdıkları maddî ve hukukî olgular büyük ölçüde ortaya çıkmıştır. Bundan sonra, söz konusu iddia ve savunmaların dayandığı maddî olguların (vakıaların) doğru olup olmadığının mahkemece tespit edilmesi gerekir. İşte, tahkikat aşaması, bu tespitin, medenî yargılama hukukunun kabul ettiği deliller aracılığıyla yapıldığı aşamadır. Diğer bir ifadeyle, tahkikat aşamasında mahkeme, tarafların iddia ve savunmalarını dayandırdıkları vakıaların doğruluğu hakkında, ispat araçları olan delilleri inceleyerek bilgi ve kanaat edinir.

Kanuni düzenlemelerin başında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu gelmektedir. Bunun yanında, bilhassa özel mahkemelerin kuruluşunu düzenleyen kanunlar (örneğin: 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama usûllerine Dair Kanun; 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu gibi) ile Türk Medenî Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu gibi temel kanunlarda da, medenî usûl hukukunu ilgilendiren hükümler bulunmaktadır. Keza, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu, 492 sayılı Harçlar Kanunu ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu gibi, asıl düzenleme alanı farklı olmakla birlikte medenî usûl hukukunu ilgilendiren hükümler sevk etmiş bulunan pek çok kanun vardır.

5235 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrası gereğince, hukuk mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur.

Hâkim hakkında ret sebebinin varlığının kabul edildiği hâller şunlardır (HMK m. 36): • Davada iki taraftan birine öğüt vermiş ya da yol göstermiş, • Davada iki taraftan birine veya üçüncü kişiye, kanunen gerekmediği hâlde, görüşünü açıklamış olması, • Davada tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hâkim ya da hakem sıfatıyla hareket etmiş olması, • Davanın, dördüncü derece de dahil yansoy hısımlarına ait olması, • Dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması.

Dava ile güdülen amaç, dava dilekçesiyle mahkemeye yöneltilmiş olan talebin, esas itibariyle maddî hukuk açısından söz konusu olan hukukî durum çerçevesinde değerlendirilerek karara bağlanmasıdır. Ancak, davanın açılmasıyla birlikte, söz konusu talebin dayanağını teşkil eden maddî hukuk ilişkisinden ayrı olarak bir usûl hukuku ilişkisi kurulur. Böylece kurulan usûl hukuku ilişkisinin hangi koşulların varlığı halinde ve nasıl sürdürüleceği medenî usûl hukuku tarafından düzenlenir. İşte, açılan davanın esastan incelenerek karara bağlanabilmesi için varlığı veya yokluğu dava sürecinin tamamında mutlaka gerekli olan ve eksikliği hâkim tarafından resen gözetilen usûlî şartlara dava şartı denir.