Kentsel dönüşüm, afet riski veya imar uygulamaları gibi gerekçelerle birçok bina yıkıma uğramaktadır. Ancak bu süreçlerin belirli bir hukuki prosedürü vardır. Eğer bir gün evinizin izinsiz olarak yıkıldığını öğrenirseniz, neler yapabileceğinizi bilmeniz çok önemlidir. Çünkü bu tür bir yıkım, hem mülkiyet hakkınızı hem de barınma hakkınızı ihlal eder.
Bu yazıda, izinsiz yıkım durumunda sahip olduğunuz hakları ve atabileceğiniz yasal adımları detaylıca açıklıyoruz.
1. İzinsiz Yıkım Nedir?
İzinsiz yıkım, bir taşınmazın;
-
Malikin bilgisi ve onayı olmadan,
-
Yasal yıkım kararları alınmadan,
-
Yıkım bildirimleri yapılmadan,
-
Tahliye süreleri tanınmadan yıkılması anlamına gelir.
Bu durum, hem Anayasa’daki mülkiyet hakkına hem de Medeni Kanun ve İmar Kanunu gibi özel yasal düzenlemelere aykırıdır.
2. Hangi Durumlar Yasa Dışı Yıkım Sayılır?
Aşağıdaki durumlar hukuka aykırı yıkım kapsamında değerlendirilebilir:
-
Yıkım tebliği yapılmadan yıkım gerçekleştirilmişse,
-
Mahkeme süreci sonuçlanmadan yıkım uygulanmışsa,
-
Yıkım kararı olmadan belediye veya başka bir idare tarafından yıkım yapılmışsa,
-
Yıkım sırasında taşınmaz sahibi veya kiracılar evden zorla çıkarılmışsa,
-
Taşınmazın riskli yapı olmadığı halde yıkıldığı durumlarda.
3. Evim İzinsiz Yıkılırsa Ne Yapmalıyım?
İzinsiz yıkım durumunda hemen şu adımları atmalısınız:
a) Olay Tespiti Yapın
-
Yıkımın fotoğraf ve videolarını çekin.
-
Mahalle sakinlerinden ve komşularınızdan tanık ifadesi alın.
-
Yıkımın yapıldığı gün ve saati not edin.
b) Zabıt Tutulmasını Talep Edin
-
Derhâl en yakın karakola başvurarak olayla ilgili tutanak tutulmasını isteyin.
-
Belediye veya idareye yazılı olarak başvurarak yıkımın hangi karara dayandığını sorun.
c) Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda Bulunun
-
İlgili kamu görevlileri veya yıkımı yapan kişiler hakkında “mala zarar verme” ve “görevi kötüye kullanma” gibi suçlardan dolayı savcılığa şikâyette bulunun.
d) İdare Mahkemesi’nde Tazminat Davası Açın
-
Yıkım kamu idaresi tarafından yapılmışsa, uğradığınız zararlar için tam yargı davası (tazminat) açabilirsiniz.
-
Maddi zararların yanı sıra manevi tazminat da talep edebilirsiniz.
4. Kiracıysanız Ne Yapabilirsiniz?
Eğer evde kiracı olarak yaşıyorsanız;
-
Haksız tahliye nedeniyle zararlarınızın tazminini isteyebilirsiniz.
-
Taşınmazda eşyalarınız zarar görmüşse, eşya bedeli için ayrı dava açabilirsiniz.
-
Yeni taşınma, depozito, nakliye gibi masraflarınız da tazminat kapsamına girer.
5. Hangi Belgeler Gereklidir?
-
Kira sözleşmesi (kiracıysanız),
-
Tapu senedi (malikseniz),
-
Elektrik, su faturaları (konutta ikamet ettiğinizi göstermek için),
-
Yıkım anına ilişkin video/fotoğraf kayıtları,
-
Yıkımı yapan kişi veya kurumun kimliği (varsa araç plakası).
6. Zaman Aşımı Süresi Nedir?
İdareye karşı açılacak tazminat davalarında, zararın ve sorumlunun öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde, her hâlükârda olay tarihinden itibaren 5 yıl içinde dava açılması gerekir.
Sonuç
Evinizin izinsiz olarak yıkılması durumunda çaresiz değilsiniz. Gerekli belgelerle ve yasal yollarla hem hakkınızı savunabilir hem de maddi-manevi zararlarınızı tazmin ettirebilirsiniz. Böyle bir durumla karşılaşırsanız, bir avukattan profesyonel destek almanız süreci daha sağlıklı yönetmenizi sağlayacaktır.
