Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle sözleşmeden dönme hakkının kullanmasının hükümleri

                Borçlar kanunumuzda ve içtihatlarımızca kabul edilen görüş, uzlaştırıcı nitelikteki görüştür, bu görüşe göre; Sözleşmeden dönme gerçekleştikten sonra,  henüz yerine getirilmemiş sözleşme edimleri hakkın sona erdiği itirazı ile kendiliğiden sona ermiş sayılacak; yerine getirilmiş sözleşme edimleriyse sözleşmeye dayanan bir geri verme talebi ile geri verilmesinin sağlanması söz konusu olacaktır.

                1 – Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmediği bir durumda sözleşmeden dönme hakkının kullanılması :

                Satıcı, satış bedelini ödemesini alıcıdan talep edemeyecektir; ederse hakkın sona erdiği itirazıyla karşılaşacaktır. Ancak satılanı teslim alan alıcının bazı geri verme borçları doğacaktır, bunlar, satılanı ondan elde ettiği yararları ile birlikte satıcıya geri vermekle yükümlüdür.

                2 – Alıcının satış bedelini ödeme borcunu yerine getirmesinden sonra dönme hakkını kullanmasının hükümleri :

                Alıcı ve satıcı bakımından ayrı ayrı inceleyeceğiz,

1. aa) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesinin satıcıya getirdiği yükümlülükler :

• Satıcının almış olduğu satış bedelini faiziyle birlikte alıcıya geri verme borcu.
• Satıcı, alıcının, satılana ilişkin olarak yaptığı giderleri ve yargılama giderlerini ödeme borcu ve alıcının satılana dair yaptığı zorunlu ve lüks giderleri ispatladığı ölçüde satıcıdan talep edebilir.
• Satıcı kusurlu olmasa dahi doğrudan zararı (menfi zarar) gidermekle yükümlüdür.
• Satıcı, alıcının uğradığı dolaylı zararı (müspet zarar) giderme borcu ancak kusurlu olduğu durumda mümkündür.

1. bb) Alıcının satış sözleşmesinden dönmesinin satıcıya getirdiği yükümlülükler :

• Satış sözleşmesinden dönen alıcı, satılanı, ondan elden ettiği yararları ile birlikte satıcıya geri vermekle yükümlüdür.

                Alıcının teslim aldığı satılanı geri verme borcu : Alıcı, satıcıdan teslim aldığı ayıplı satılanı geri verme borcu altındadır. Alıcı, geri verme yükümlülüğü doğduktan sonra, bu yükümlülüğünü işleme, karışma, birleştirme gibi bir nedenle yerine getirmediği durumlarda para ile ödemede bulunmak zorunda kalır.  

                Alıcının satılandan elde ettiği yararları verme borcu : Alıcının geri vermek zorunda olduğu yararlar ve menfaatler malın teslim alınması ile geri verilmesi anı arasında gerçekleşen menfaatlerin toplamıdır.

                Satımdan dönülmesi durumunda alıcının ve satıcının karşılıklı geri verme borçlarını yerine getirme tarzı ve sırası : Geri verme borçlarının aynı anda ifa edilmesi gereği vardır. Aksi takdirde ifa talebinde bulunan tarafa karşı ödemezlik def’i savunmasında bulunarak ifadan kaçabilme imkanı olur.