İş hayatında çalışanların karşılaşabileceği en ciddi sorunlardan biri mobbing, yani iş yerinde psikolojik tacizdir. Mobbing, bir kişinin sistematik şekilde dışlanması, küçümsenmesi veya psikolojik baskıya maruz kalması anlamına gelir. Çalışanların verimini düşüren ve ruh sağlığını olumsuz etkileyen bu durum, hukuki açıdan da ciddi yaptırımlara tabidir. Peki, mobbing nedir, nasıl tespit edilir ve hukuki haklarımız nelerdir?
Mobbing Nedir?
Mobbing, bir çalışana yöneticileri veya iş arkadaşları tarafından sürekli olarak uygulanan psikolojik baskı, yıldırma, dışlama veya aşağılayıcı davranışlar bütünüdür.
Mobbing Örnekleri:
🔹 Çalışanın sürekli eleştirilmesi ve küçük düşürülmesi
🔹 İş yükünün kasıtlı olarak artırılması veya azaltılması
🔹 Çalışanın görmezden gelinmesi ve dışlanması
🔹 Makul olmayan disiplin cezaları verilmesi
🔹 Hakaret, tehdit veya alaycı konuşmalar
Bu tür davranışlar sistematik hale geldiğinde, mobbing olarak değerlendirilir.
Mobbing’in Hukuki Dayanağı
Mobbing, Türkiye’de Anayasa, Türk Borçlar Kanunu (TBK), İş Kanunu ve Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde değerlendirilir.
📌 Anayasa Madde 17: Kimseye kötü muamele yapılamaz, insan onuruna aykırı davranışlarda bulunulamaz.
📌 İş Kanunu Madde 24: İşçi, psikolojik tacize uğradığında iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
📌 TBK Madde 417: İşveren, iş yerinde psikolojik tacizi önlemekle yükümlüdür.
📌 TCK Madde 125: Hakaret ve küçük düşürücü ifadeler suçtur.
Bu düzenlemeler, mobbing mağdurlarının haklarını korumaktadır.
Mobbing’e Maruz Kalanların Hakları ve Başvuru Yolları
Mobbing mağdurları, haklarını koruyabilmek için çeşitli hukuki yollara başvurabilir:
Delil Toplama:
- Mobbinge dair e-posta, mesaj veya ses kayıtlarını saklayın.
- Tanık ifadelerini kaydedin.
İşverene ve Üst Makamlara Başvuru:
- İş yerinde bir insan kaynakları birimi veya etik kurul varsa, durumu yazılı olarak bildirin.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) Şikayet:
- SGK ve ALO 170 hattına şikayette bulunabilirsiniz.
İş Mahkemesine Dava Açma:
- Mobbing nedeniyle işten ayrılan çalışanlar, kıdem tazminatı ve manevi tazminat talep edebilir.
Ceza Davası Açma:
- Mobbing, hakaret veya tehdit içeriyorsa, savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
Sonuç
Mobbing, çalışanların ruh sağlığını ve iş verimliliğini olumsuz etkileyen ciddi bir sorundur. İşverenler, bu tür durumların önüne geçmek için gerekli önlemleri almak zorundadır. Çalışanlar ise maruz kaldıkları mobbing karşısında sessiz kalmamalı, hukuki haklarını kullanarak gerekli başvuruları yapmalıdır.
