CEZA MUHAKEMESİNE HÂKİM OLAN İLKELER
CEZA YARGILAMASI İLKELERİ
1- DAVASIZ YARGILAMA OLMAZ İLKESİ: Yargılama yapılabilmesi, kovuşturma aşamasının başlaması için C. Savcısı tarafından bir iddianame hazırlanarak dava açılması gerekmektedir. İddianame hazırlanmadan bir mahkemenin her hangi bir konu hakkındaki davaya bakması mümkün değildir.
2- DOĞRUDAN DOĞRUYALIK- YÜZ YÜZELİK: Ceza yargılamasında hâkim bütün delilleri vasıtasız olarak değerlendirmek ve sanık tanık ve diğer kişileri vasıtasız olarak dinlemekle karar vermelidir. Hakim gerek maddi delilleri ve gerekse tanıkları doğrudan doğruya görmeli, duymalı ve bizzat incelemelidir.
3- KOVUŞTURMA MECBURİYETİ: Suç ihbarı veya şikayetinin alınmasından sonra ister kamu davasına isterse takibi şikayete bağlı bir suç olsun C. Savcısı olayı takip etmek, delillere ulaşmak ve bir soruşturmak yapmak ve nihayet yeterli suç şüphesine ulaşmış ise dava açmak zorunda olması kovuşturma mecburiyetinin bir sonucudur.
İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN İLKELER
1- HUKUK DEVLETİ: Suç soruşturmasında ve suç kovuşturmasında asıl olan ilke hukuk devletidir. Yargı organları yargılama yaparken hukuk devleti ilkelerine anayasa ve kanunlara uygun olarak hareket etmelidirler. Gerçekte hukuk devleti ilkesi kural koyanların ve kanunları uygulayan organların öncelikle bu kurallara kendilerinin uymasını zorunlu kılan bir ilkedir.
2- İNSAN ŞEREF VE HAYSİYETİNE SAYGI: Ceza yargılamasının asli unsuru şüpheli/ sanık olmakla birlikte bu kimse yargı organları elinde bir suje anlamsız bir konu olmaktan öte, suçlu olsa/ suç şüphesi altında olsa dahi sırf insan olması sebebiyle belirli haklara sahip olan ve bu haklarına saygı gösterilmek zorunda olan bir varlıktır. Bu sebeple suç işlemiş olsa dahi insanlık şeref ve haysiyetine uygun bir muameleye tabi tutulmalıdır. Bütün işlemler hukuk kuralları dâhilinde insanlık şeref ve haysiyetine uygun olmalıdır. Nitekim susma hakkı ve yasak sorgu usulleri ile elde edilen delillere dayanılma yasağı bu ilkenin yansımalarıdır.
3- MERAM ANLATMA İLKESİ: Şüpheli veya sanığın kendisini savunması ve kendi masumiyetini ispat yönünde delil gösterebilmesi ve bu savunma hakkının hiçbir surette kısıtlanamamasını ifade eder.
4- BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ HÂKİM İLKESİ: Hâkimin hiçbir baskı altında kalmadan, emir, talimat almadan objektif olarak Anayasa ve kanunlara uygun bir biçimde vicdanı kanaatine göre karar verebilmesi ve davanın taraflarından herhangi birisini üstün tutmadan bir hüküm vermesini ifade eden ilkedir.
5- ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR: Suçluluğu mahkeme kararı ile sabit oluncaya dek hiç kimsenin suçlu sayılamayacağını ifade eden ilkedir. Bu ilkeden hareketle bir mahkumiyet kararı verilebilmesi için sanığın suçu işlemiş olduğuna dair %100 bir kanaate ulaşılması zorunludur. %1 dahi olsa şüphe sanık lehine değerlendirilerek beraat kararı verilmelidir. Çünkü asıl olan masumiyettir ve masumiyetin %1 ihtimal bile olsa korunmasıdır.
6– KIYAS SERBESTİSİ: Ceza Hukukunda suç ve ceza içeren hükümlerde kıyas kesin bir biçimde yasak olmasına rağmen, Ceza Muhakemesi Hukukunda, bir konu hakkında kanun tarafından sınırlı bir hüküm bulunmadıkça ve istisnai bir hükme yer verilmedikçe kural olarak KIYAS SERBESTTİR.
Ceza Muhakemesi Hukuku Bazı Ders Özetleri
- Dava Şartları – Ceza Muhakemesi Hukuku
- Yargılama Şartları- Ceza Muhakemesi Hukuku
- Ceza Muhakemesine Hakim Olan İlkeler
- Ceza Yargı Teşkilatı
- Ceza Muhakmesinde Kişiler – Hakim, Savcı, Sanık, Mağdur, Katılan, Tanık, Bilirkişi
Ceza Muhakemesi Hukuku Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.
