Yargılama Şartları – Ceza Muhakemesi Hukuku

Açılmış olan ceza davasında yargılama yapılabilmesi için gerekli olan şartlara YARGILAMA ŞARTLARI adı verilmektedir.

YARGILAMA ŞARTLARI

1- SANIĞIN HAZIR BULUNMASI: Ceza dava açılabilmesi için failin ve fiilin bilinmesi ve bunların iddianamede yer alması yeterlidir. Ancak iddianamenin kabulünden sonra başlayacak olan kovuşturma aşamasında yargılama için ilk ve belki de en önemli unsur SANIĞIN HAZIR BULUNMASIDIR.

Sanık hazır bulunmadan yargılama yapılması üç halde mümkündür:

– Gaiplik: Bütün arama ve tebligatlara rağmen sanık bulunamıyor ise bu durumda gaiplik söz konusudur. Bu halde yargılama yapılabilir ancak hüküm verilemez.

– Yokluk: Sanığın duruşmaya gelmemesi durumunu ifade etmektedir. Bu halde sanığa ulaşmak ve hatta zorla getirmek mümkündür. Oysa gaiplik durumundan hiçbir surette sanığa ulaşılamamaktadır. Yokluk halinde sanık daha önceden sorguya çekilmiş ise ve mahkeme sanığın duruşmaya gelmesini zorunlu görmemiş ise sanığın yokluğunda yargılama yapılabilir.

– Kaçaklık: Hakkındaki kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yurt içinde saklanan veya yurt dışında bulunan ve bu nedenle mahkeme tarafından kendisine ulaşılamayan kişidir. Kaçak sanık hakkında kovuşturma yapılabilir. Kaçak hakkında zamanaşımı süresi DURUR.

Ancak öncelikle kaçaklık halinin tespiti ve karara bağlanması gerekmektedir. Kaçak sanığın daha önce sorgusu yapılmamış ise mahkûmiyet kararı verilemez. Ancak daha önce sorgusu yapılmış ise her türlü karar verilebilir.

SANIK HAKKINDA ELDEKİ DELİL DURUMUNA GÖRE MAHKÛMİYET DIŞINDA BİR KARAR VERİLEMESİ DURUMU SÖZ KONUSU İSE SORGUSU YAPILMAMIŞ OLSA DAHİ SANIĞIN YOKLUĞUNDA HÜKÜM VERİLEBİLİR. 

Sadece MAHKÛMİYET KARARLARI İÇİN SANIĞIN SORGUSUNUN YAPILMASI ZORUNLUDUR.

2- SANIĞIN AKIL HASTASI OLMAMASI: Suç işledikten sonra akıl hastalığına yakalanan kimse hakkında dava açılmış olsa dahi yargılama yapılamaz.

Fail suç işlediği sırada akıl hastası ise bu durumda genel hükümler uyarınca kusurluluğu kaldıran ya da azaltan bir neden söz konusu olur ve genel hükümlere göre bir değerlendirme yapılır. Ancak yargılama bakımından şart olan şey suç işledikten sonra akıl hastalığının ortaya çıkmasıdır.

3- GEÇİCİ YASAMA DOKUNULMAZLIĞININ OLMAMASI: Bir milletvekili ( ya da dışarıdan atanan bakan ) hakkında dava açılmış olsa bile yargılama yapılamaz. Öncelikle milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması gerekmektedir.

Ancak AGIR CEZAYI GEREKTİREN SUÇÜSTÜ HALİNDE VE SEÇİMLERDEN ÖNCE SORUŞTURMASINA BAŞLANMIŞ OLMASI KAYDI İLE ANAYASANIN 14. Maddesindeki durumlarda yargılama yapılabilir. ( Bu iki istisna dışında parlamenterler tutulamaz, tutuklanamaz ve yargılanamaz ) YARGILAMA YAPILABİLMESİ İÇİN MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞININ T.B.M.M TARAFINDAN KALDIRILMASI GEREKMEKTEDİR.

4- BEKLETİCİ MESELENİN ÇÖZÜLMÜŞ OLMASI: Yargılamayı yapan mahkemenin işin görülmesi sırasında kendi uzmanlık alanı dışında bir sorun ( örneğin sanığın gerçek yaşının tespiti ile ilgili olarak başka bir mahkemede dava açılmış olması ) ile karşılaşması durumunda konuyu ilgili mahkemeye gönderir. Bu mahkeme sonuçlanıncaya kadar yargılama yapılamaz. Ancak başka bir mahkemede dava açılmamış ise ceza mahkemesi ceza kanunu hükümlerine göre karar verebilir.

Yargılama şartlarının bir bütün olarak bulunması zorunludur. Bu şartlar tamam olmadan yargılama yapılamaz. Bu şartların bir bütün halinde bulunmaması durumunda mahkemece DURMA KARARI verilir.

Tamamlanması beklenen şartın gerçekleşmeyeceği imkansızlaşır ise ( örn. Sanık hakkında gaiplik kararı verilmesi, sanığın akıl hastalığının iyileşmeyeceğinin anlaşılması gibi…) bu halde artık DÜŞME KARARI verilir.

Ceza Muhakemesi Hukuku Bazı Ders Özetleri

• Dava Şartları – Ceza Muhakemesi Hukuku
• Yargılama Şartları- Ceza Muhakemesi Hukuku
• Ceza Muhakemesine Hakim Olan İlkeler

Ceza Muhakemesi Hukuku Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.