Kuruluşların Sona Ermeleri
1. Sona Erme Halleri
a) Kendiliğinden:
Derneklere ilişkin TMK hükümlerine kıyasen, sendikalar, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer:
- Borç ödemede acze düşmüş olması,
- Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
- Olağan genel kurul toplantısının 2 defa üst üste yapılamaması.
b) Fesih:
Kuruluşun feshine her zaman karar verilebilir (TMK m. 88). Kuruluşun feshi, genel kurulun yetkisidir. Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı belirlenmemişse, fesih için karar yetersayısı üye veya delege tam sayısının salt çoğunluğudur.
c) Kapatılma:
Kuruluşlar sadece mahkeme kararıyla ve kanunda gösterilen sebeplerle kapatılabilir.
Kanunda gösterilen kapatılma sebepleri şunlardır:
- Tüzük ve Belgelerdeki Kanuna Aykırılığın Süresi İçinde Giderilmemiş Olması: Tüzük ve belgelerde kanuna aykırılık varsa, verilen süre sonunda tüzük ve belgelerin kanuna uygun hale getirilmemesi halinde mahkeme kuruluşun kapatılmasına karar verir.
- Cumhuriyetin Niteliklerine ve Demokratik Esaslara Aykırı Faaliyet: Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı faaliyetlerde bulunan kuruluş, merkezlerinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcısının talebi üzerine mahkeme kararı ile kapatılır. Aykırı davranış bireysel olarak yöneticiler tarafından gerçekleştirildiği takdirde, mahkemece sadece o yöneticilerin görevine son verilmesine karar verilir.
2. Sona Ermenin Sonuçları
a ) Tasfiye:
Sona erme halinde malların tasfiye şekli kuruluş tüzüğünde gösterilir ve tasfiye bu hükümlere göre yapılır (m. 8/j).
b) Tahsis:
- Sendikalar İçin: Tüzüğünde hüküm bulunması kaydıyla tüzel kişiliği sona eren sendikanın malvarlığı aynı nitelikteki bir kuruluşa ya da üyesi bulunduğu üst kuruluşa; üst kuruluş üyesi değilse aynı nitelikteki bir üst kuruluşa bırakılabilir.
- Konfederasyonlar İçin: Üst kuruluşun sona ermesi halinde, malvarlığı üyesi bulunan kuruluşlara bırakılabilir. Tüzükte hüküm bulunmaması halinde feshe karar veren genel kurul, malvarlığını aynı nitelikteki bir kuruluşa devredebilir.
Tüzükte hüküm olmaması ya da fesih halinde; genel kurul kararının bulunmaması veya devrin ilgili kuruluş tarafından kabul edilmemesi halinde, tasfiye sonucunda kalacak paralar İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılır ve mallar Türkiye İş Kurumuna devredilir. Bu hükümler emredicidir.
Ragıp Karakuş, “İş Hukuku Ders Notu”, s. 132 www.ragipkarakus.com (19.09.2021).
