İDARE TEŞKİLATI
İdare teşkilatından kasıt; yasama ve yargı organları dışında kalan birimlerin oluşturduğu bütündür.
AY.m.123’e göre idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. Anayasaya göre idarenin iki örgütlenme biçimi vardır:
1) Merkezi idare; kararların merkezden alındığı, kaynakların bir merkezden tahsis edildiği ve hizmetlerin bir merkezden yürütüldüğü idare sistemidir. Merkezi idareye aynı zamanda devlet tüzel kişiliği de denir. Merkezi idarenin içinde yer alan birimlerin ayrı birer tüzel kişiliği yoktur. Merkezi idare tek başına bir tüzel kişidir.
2) Yerel yönetim (mahalli idare); merkezi idare dışında kendine ait kamu tüzel kişiliği bulunan; kaynakları, bütçesi ve karar alma yetkisi olan idari yapıdır. Yerel yönetim kuruluşlarının ayrı tüzel kişilikleri vardır. Yerel yönetimler doğrudan merkezi idareye bağlı olmamakla birlikte; merkezi idareyle aralarında bütünlüğü sağlayan bir ilişki vardır. Yerel yönetimler AY.m.127’de mahalli idareler kenar başlığı altında düzenlenmiştir. Hizmet yönünden yerinden yönetimlerin bazıları yine Anayasada açıkça öngörülmüştür. Örneğin; Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu; RTÜK.
AY.m.127/I: Mahallî idareler; il, belediye veya köy halkının mahallî müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir.
İdare teşkilatı, kendi içinde bütünlük olan bir sistemdir. Bu bütünlüğü sağlamak için bazı araçların varlığı gereklidir. Hiyerarşi ve vesayet ilkeleri bu bütünlüğü sağlamak içindir. Bu iki ilkeyle birlikte idare aygıtının birbirinden kopuk gibi görünen parçaları birbiriyle bağlanmış olur.
‒ Hiyerarşi ilişkisi: Her kamu tüzel kişisinin kendi içindeki ilişkisi ve merkezi idarenin kendi
içindeki ast-üst ilişkisidir.
‒ Vesayet ilişkisi: Merkezi idarenin kamu tüzel kişiliği ile diğer kamu tüzel kişilikleri arasındaki ilişkidir. Yani kısaca kamu tüzel kişilikleri arasındaki ilişkiyi ifade eder.
