Hafta Tatili
Günümüzde işyerlerinin haftanın en az 1 günü kapatılması zorunluğu yoktur. Dolayısıyla, işyerlerinin haftanın her gün açık kalması mümkündür. Fakat, her ne kadar işyeri açık kalsa bile, bazı koşulları taşıyan işçilere haftanın bir günü izin verilmesi zorunludur. İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile 7 günlük bir zaman dilimi içinde hafta tatili olarak adlandırılan kesintisiz en az 24 saat dinlenme verilir. Bu süre kesintisiz olmalıdır, bölünerek kullandırılamaz.
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a göre, hafta tatili kural olarak pazar günüdür. Fakat, durum ve koşullar hafta tatilinin Pazar günü yapılmasına imkan vermezse, başka bir tam çalışma günü hafta tatili olarak verilmelidir.
İşçi hafta tatili olarak belirlenen süreyi çalışmadan geçirirse işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. İşçiye ödenecek hafta tatili ücretinde, sadece asıl ücret dikkate alınır. Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.
İşçinin hafta tatili ücretine hak kazanabilmesi için tatilden önceki 6 günde çalışmış olması gerekir. Fakat kanun koyucu, bazı günlerin de çalışılmış günler gibi hesaba katılacağını düzenlemiştir. Buna göre; aşağıdaki süreler de hafta tatili ücretine hak kazanabilmek için çalışılmış günler gibi sayılır:
- Kanunen iş süresinden sayılan haller,
- Mazeret izin süreleri,
- Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinler,
- Hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme süreleri çalışılmış günler.
Ayrıca, zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.
Bir işyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde de hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenir. Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti saat ücretinin 7,5 katıdır. Hasta, izinli veya diğer sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere ayrıca hafta tatili ücreti ödenmez.
İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir.,
Ragıp Karakuş, “İş Hukuku Ders Notu”, s. 83-84, www.ragipkarakus.com (19.09.2021).
