Boşanma sürecinde tarafların merak ettiği konulardan biri de kadının evlilik sırasında aldığı soyadını kullanmaya devam edip edemeyeceğidir. Türk hukuk sisteminde evlilikle birlikte kadının kocasının soyadını alması bir kuraldır. Ancak boşanma durumunda bu soyadını kullanmaya devam edip edemeyeceği belli şartlara bağlanmıştır. Peki, eşinden boşanan kadın soyadını değiştirmek zorunda mı? Hangi durumlarda evlilik soyadını kullanmaya devam edebilir? İşte merak edilen tüm detaylar…
1. Boşanma Halinde Kadının Soyadı Durumu
Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesine göre kadın, evlilikle birlikte eşinin soyadını alır. Boşanma ile birlikte ise kadın, evlenmeden önceki kızlık soyadına döner. Yani boşanma kararının kesinleşmesi ile birlikte kadının evlilik soyadını kullanmaya devam etmesi kural olarak mümkün değildir.
Ancak, bazı istisnai durumlarda kadının evlilik soyadını kullanmaya devam etmesine izin verilebilir.
2. Kadının Evlilik Soyadını Kullanabilmesi İçin Şartlar
Türk Medeni Kanunu’nun 173. maddesi, kadının boşandıktan sonra eşinin soyadını kullanmaya devam edebilmesi için bazı şartlar öngörmüştür. Bu şartlar şunlardır:
✅ Kadının evlilik soyadını kullanmaya devam etmek için haklı bir sebebinin bulunması gerekir.
✅ Kadının bu talebini boşanma davası sırasında veya boşanma kararının kesinleşmesinden sonra ayrı bir dava açarak ileri sürmesi gerekir.
✅ Hakim, kadının soyadını kullanmaya devam etmesinin eş veya çocukların menfaatine aykırı olmadığını tespit etmelidir.
➡️ Haklı sebep kapsamında değerlendirilen bazı durumlar şunlardır:
-
Kadının mesleki kariyerinde evlilik soyadının tanınıyor olması (örneğin, akademisyen, sanatçı veya iş insanı olması)
-
Kadının evlilik soyadını kullanmasının çocuğun psikolojisi veya sosyal çevresi açısından önemli olması
-
Kadının evlilik soyadını değiştirmesinin, kimliğinin tanınırlığına veya mesleki kariyerine zarar verecek olması
➡️ Hakim, hem kadının hem de eski eşin menfaatlerini gözeterek karar verir. Eski eş, kadının soyadını kullanmaya devam etmesine itiraz edebilir. İtiraz halinde, hakim tarafların menfaatlerini değerlendirerek karar verir.
3. Evlilik Soyadını Kullanmak İçin Başvuru Süreci
a) Boşanma Davasında Talep Edilmesi
Kadın, evlilik soyadını kullanmaya devam etmek istediğini boşanma davası sırasında mahkemeye bildirebilir. Mahkeme, boşanma kararında bu talebi değerlendirir.
b) Boşanma Sonrasında Dava Açılması
Boşanma davasında talepte bulunulmadıysa, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra da ayrı bir dava açılarak soyadını kullanmaya devam etmek talep edilebilir.
-
Görevli mahkeme: Aile Mahkemesi
-
Yetkili mahkeme: Davacının yerleşim yeri aile mahkemesi
Mahkeme, soyadının kullanılmasına izin verilip verilmeyeceğine karar verirken hem kadının hem de eski eşin menfaatlerini gözetir.
4. Evlilik Soyadını Kullanma İzninin İptali
Kadının evlilik soyadını kullanmasına izin verilmesi durumunda, eski eş menfaatlerinin zedelendiğini öne sürerek bu iznin kaldırılmasını talep edebilir.
-
Örneğin, kadının soyadını kullanması eski eşin mesleki veya sosyal çevresinde yanlış anlaşılmalara sebep oluyorsa mahkeme bu izni kaldırabilir.
-
Kadının soyadını kötü niyetli olarak kullandığı veya eski eşin itibarına zarar verdiği durumlarda da soyadını kullanma izni kaldırılabilir.
➡️ Eski eşin açacağı bu dava da Aile Mahkemesinde görülür.
5. Çocukların Soyadı Durumu
Boşanma sonrasında çocukların soyadı kural olarak babanın soyadı olarak kalır. Ancak:
-
Çocuğun velayeti anneye verildiyse ve annenin soyadı değiştiyse, annenin talebi üzerine mahkeme çocuğun soyadının anne soyadı olarak değiştirilmesine karar verebilir.
-
Çocukların üstün yararına aykırı bir durum olmadığı sürece bu değişiklik yapılabilir.
➡️ Çocukların soyadının değiştirilmesi için ayrı bir dava açılması gerekmektedir.
6. Evlilik Soyadını Kullanma İzni Reddedilirse Ne Olur?
Hakim, kadının soyadını kullanmaya devam etmesine izin vermezse:
-
Kadın, boşanma kararı kesinleştiğinde evlilik soyadını kullanmayı bırakmak zorundadır.
-
Kadın, nüfus kayıtlarında kızlık soyadına döner.
-
Kimlik ve diğer resmi belgelerde evlilik soyadı yerine eski soyadı yer alır.
➡️ Kadın, mahkeme kararına itiraz edebilir ve kararı istinafa taşıyabilir.
7. Sonuç
Boşanma ile birlikte kadının evlilik soyadını kullanması kural olarak sona erer. Ancak kadının mesleki, sosyal veya kişisel gerekçelerle evlilik soyadını kullanmaya devam etmek istemesi halinde, mahkemeden izin talep edilebilir. Hakim, tarafların menfaatlerini gözeterek karar verir. Ayrıca çocukların soyadı ile ilgili değişiklik talepleri de mahkeme kararına bağlıdır.
➡️ Kadın, boşanma sırasında veya sonrasında soyadını kullanmaya devam etmek için haklı bir sebep gösterebilir ve mahkemeden izin talep edebilir.
