TBMM Oylama Usulleri Nelerdir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), ülkemizin yasama organıdır ve kanunların çıkarılması, değiştirilmesi veya yürürlükten kaldırılması gibi görevleri yerine getirir. TBMM’de yapılan oylamalar, yasama faaliyetlerinin en önemli aşamalarından biridir. Bu yazıda, TBMM’de yapılan oylama usullerine ve detaylarına bakacağız.

1. Genel Kurul Oylaması

TBMM’de yapılan oylamaların en önemlisi, Genel Kurul oylamasıdır. Genel Kurul oylaması, TBMM’nin tüm milletvekillerinin katılımı ile gerçekleştirilir ve yasama faaliyetlerinde en sık kullanılan oylama yöntemidir. Genel Kurul oylaması, kanun tasarıları, teklifler, önergeler, soru önergeleri, genel görüşmeler ve gensoru önergeleri gibi yasama faaliyetlerinde kullanılır.

Genel Kurul oylamasında, milletvekilleri ellerini kaldırarak veya elektronik oylama sistemini kullanarak oylarını verirler. Oylama sonucunda, kanun tasarısı veya teklifinin kabul edilmesi için TBMM’nin salt çoğunluğu (yani toplantıya katılan milletvekillerinin yarısından bir fazlası) tarafından kabul edilmesi gerekmektedir.

2. Komisyon Oylaması

TBMM’de yapılan diğer bir oylama yöntemi de Komisyon oylamasıdır. Komisyon oylaması, TBMM’nin çalışma prensipleri gereği, kanun tasarılarının ve tekliflerinin ilk olarak komisyonlarda görüşülmesi ve burada karara bağlanması gerektiği durumlarda kullanılır.

Komisyon oylamasında, TBMM komisyonu üyeleri oylarını verirler ve kanun tasarısı veya teklifinin kabul edilmesi için, komisyon üyelerinin salt çoğunluğu tarafından kabul edilmesi gerekmektedir.

3. Gizli Oylama

TBMM’de yapılan oylamaların bazıları, gizli oylama yöntemi ile gerçekleştirilir. Gizli oylama, milletvekillerinin oy tercihlerinin açıklanmadığı bir oylama yöntemidir.

Gizli oylama, genel görüşmelerde veya bazı özel durumlarda kullanılır. Örneğin, TBMM Başkanı veya Başkanvekili seçimlerinde gizli oylama yöntemi kullanılır. Gizli oylama sonucunda, TBMM Başkanı veya Başkanvekili seçimleri gibi konularda, adayların salt çoğunluğu kazanması gerekmektedir.

4. Elektronik Oylama

TBMM’de son yıllarda sıklıkla kullanılan oylama yöntemlerinden biri de elektronik oylama yöntemidir. Elektronik oylama, milletvekillerinin oylarını elektronik ortamda kaydederek, sonuçları hızlı bir şekilde belirlemesine olanak tanır.

Elektronik oylama, Genel Kurul oylamalarında ve bazı komisyon oylamalarında kullanılır. Elektronik oylama sonucunda, oylama sonucu hızlı bir şekilde belirlenir ve sonuçlar açıklanır.

Bir Başka Tasnif;

Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü (m.139), işaretle oylama, açık oylama ve gizli oylama olmak üzere üç tür oylama usulü öngörmüştür:

İşaretle oylama; üyelerin el kaldırması; tereddüt hâlinde ayağa kalkmaları; beş üyenin ayağa kalkarak teklif etmesi hâlinde de salonda olumlu ve olumsuz oy verenlerin ikiyi bölünerek sayılmaları
suretiyle yapılır.

Açık oylama; üzerinde milletvekillerinin ad ve soyadlarıyla seçim çevrelerinin yazılı olduğu oy pusulalarının kutuya atılması veya elektronik oylama mekanizmasının çalıştırılması yahut ad cetvelinin okunması üzerine adı okunan milletvekilinin ayağa kalkarak “kabul”, “çekimser” veya “ret” kelimelerinden birini yüksek sesle söylemesi ve böylece açıkladığı oyunun Katip Üyelerce kaydedilmesi suretiyle olur.

Gizli oylama; üzerinde hiçbir işaret bulunmayan yuvarlakların kürsüden kutuya atılması suretiyle yapılır. Beyaz yuvarlak olumlu, yeşil yuvarlak çekimser ve kırmızı yuvarlak olumsuz oy anlamına gelir.

Sonuç olarak, TBMM’de yapılan oylamalar, yasama faaliyetlerinin en önemli aşamalarından biridir. Genel Kurul oylaması, Komisyon oylaması, gizli oylama ve elektronik oylama gibi yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir. Bu oylama yöntemleri, TBMM’nin yasama faaliyetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesine olanak tanır.

Önerilen Yazı

TBMM Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Nedir?