Satıcının Zapttan Sorumluluğunun tanımı ve hukuki niteliği
TBK madde 214 – “Satış sözleşmesinin kurulduğu sırada var olan bir hak dolayısıyla, satılanın tamamı veya bir kısmı bir üçüncü kişi tarafından alıcının elinden alınırsa satıcı, bundan dolayı alıcıya karşı sorumlu olur.
Alıcı, elinden alınma tehlikesini sözleşmenin kurulduğu sırada biliyor idiyse satıcı, ayrıca üstlenmiş olmadıkça bundan dolayı sorumlu olmaz.
Satıcı, üçüncü kişinin hakkını gizlemişse, sorumluluğunu kaldırma veya sınırlama konusunda yapılmış olan anlaşma kesin olarak hükümsüzdür.”
Zapttan sorumluluğun tanımı : Zapttan sorumluluk, satış sözleşmesinin kurulduğu sırada -üçüncü kişiye ait- var olan bir hak dolayısıyla, satılanın tamamı veya bir kısmı bir üçüncü kişi tarafından alıcının elinden alınırsa satıcı, bundan dolayı alıcıya karşı sorumlu olur. 3. kişinin hakkının varlığı sebebiyle alıcının mülkiyet hakkını gereği gibi kullanamamasıdan dolayı satıcı sorumludur.
Zapttan sorumluluğun hukuki niteliği :
– Zapttan sorumluluk, satıcının mülkiyeti geçirme borcunun bir sonucu ve müeyyidesidir. Zapt tehlikesinde TBK m.112’de uygulama alanı bulur ancak özel hükümlerin varlığı alıcıya ekstra bir koruma sağlar.
– Zapttan sorumluluk, sözleşemede ayrıca hükme bağlanmak zorunda değildir, kanuni bir sorumluluktur. Taraflar sözleşmenin kuruluşu sırasında anlaşarak sorumluluğu genişletebilir, sınırlandırabilirler veya kaldırabilirler. Satıcı, üçüncü kişinin hak iddiasını biliyor ve gizliyorsa sorumluluğun kaldırıldığı veya sınırlandırıldığı anlaşmalar kesin hükümsüz olur.
– Zapttan sorumluluk, satılanı teslim etme ve mülkiyeti geçirme borçlarının bir tamamlayıcısıdır. Sözleşmenin başka bir sebeple hükümsüz kılındığı durumlarda zapttan sorumluluk hükümlerine başvurulmaz, genel hükümler uygulama alanı bulur.
– Zapttan sorumluluk, mutlak sorumluluk halidir.
– Satılan şey taşınırsa, iyi niyetli alıcının kazandığı ayni hak korunmuştur. Ancak gerçek malikin elinden rızası dışında çıkan taşınırları konu edinen satış sözleşmesinde alıcı, malda malik olamadığı için satıcının zapttan sorumluluğuna başvurabilir. Kötü niyetli alıcının zapttan sorumluluğa başvurabilmesi için satıcının ayrıca bu sorumluluğu üstlenmiş olması gerekir.
