Kral Boyun Eğdi.. 3 Soruda Magna Carta Libertatum (Büyük Sözleşme)
Latince Büyük Sözleşme anlamına gelen Magna Carta için, Tarihin kırılma noktalarından biri dersek yanlış söylemeyiz herhalde..ve yine Magna Cartaya dünyanın ilk anaysal metni diyebiliriz. Gelin şimdi 3 soruda magna cartayı öğrenelim.
Ne zaman ve niçin imzalandı?
800 yıldan fazla bir süre önce 15 Haziran 1215’te Aslan Yürekli Richard’ın kardeşi İngiltere Kralı John tarafından imzalanan Belge, Kralın Fransa’daki başarısız savaşlarını finanse etmek için ingilterenin derebeyleri yani baronlarından ağır vergiler talep etmesi ve baronların gücünü sınırlamak istemesinin ardından Kızgın baronların ayaklanması üzerine ortaya çıktı.
baronlar ülkedeki imtiyazlarını, topraklarını , kalelerini ve buna benzer diğer haklarını geri almak için harekete geçtiler. Bunun için bir araya toplanarak isteklerini bir beyan halinde krala sunmaya karar verdiler. Kralın isteklerini reddetmesi durumunda savaşacaklarına dair kendi aralarında sözleştiler. Aslen, Papa III. İnnocentius, Kral John ve baronları arasında, kralın yetkileri hususunu karara bağlamak amacıyla imzalanmıştır. Belge, Kralın bazı yetkilerinden feragat etmesini, kanunlara uygun davranmasını ve hukukun kralın arzu ve isteklerinden daha üstün olduğunu kabul etmesini zorunlu kılıyordu. Metinde kralın yetkilerini teoride kısıtlayan hükümler yer almaktaydı. 61. maddeye göre feodal kanunlara atıfta bulunuluyor ve 25 baronun kralın hükmüne karşı gelebileceğini belirtiyordu.
Bugün hala kullanılmakta olan Magna Carta yasaları var mı?
Magna Carta’daki asıl maddelerden sadece üçü hâlâ kullanımda. Bu maddelerin Birisi İngiliz kilisesinin özgürlük ve haklarını savunur; bir diğeri Londra başta olmak üzere bölgelerin özgürlüklerini ve geleneklerini kabul eder; ve üçüncüsü belki de en önemlisi demeliyiz… “adil yargılanma”
Magna Carta da kabul edilen adil yargılanma hakkı suçsuz hiç kimsenin tutuklanamayacağını, hapsedilemeyeceğini veya mallarına el konulamayacağını belirterek jüri tarafından yargılanma yolunu açmıştı.
Magna Cartanın Önemi Nedir?
“Magna Carta Kral John’dan sonra birbirini izleyen hükümdarlar ve hükümetler tarafından iptal, değiştirme ve askıya alma konusunda yüzlerce denemeyi gördü”, kraliyet otoritesine sınırlar koyduğu ve hükümdarın yasaların üzerinde olmadığına dikkat çektiği için önemliydi ve tehlikeliydi..
Magna Cartayı daha iyi anlayabilmek için o dönemin şartlarını hatırlamakta yarar var..
O tarihlerde mutlak bir güç olan kralın yetkilerinin tanrı tarafından doğrudan ona verilmiş bir görev olduğu inancı yaygındı. Magna Carta ile bu görüş yıkılmış kralın yanında lordlardan oluşan bir parlamento kral ile birlikte hüküm vermeye başlamıştır. Bu süreç kilisenin de gücünün zamanla azalmasına yol açmıştır. Kilisenin gücünün azalmaya başlaması da İstanbul’un fethi ile tescillenen Rönesans ve reforma giden tarihin, akışını hızlandıran bir gelişmeydi.
Magna Carta, Mayıs 1787’de imzalanan ABD Anayasası’nda belirtilen kurallar da dahil olmak üzere dünya çapında önemli yasalara da ilham kaynağı oldu . Hepimizin yararlandığı hakların çoğu, örneğin ifade özgürlüğü ve adil yargılanma gibi haklar, aslında Magna Carta ile temelleri atılan haklardı.
Peki İngilizUlusal Kütüphanesi Magna Cartaya Ne diyor?
İngiliz ulusal Kütüphanesine göre (British Library)
“Magna Carta Feodal toplumun en üst saflarının çıkarlarına hizmet eden politik bir krize çözümdü”
