Karma Sözleşmeler

          Karma sözleşmeler, yasalarda düzenlenmiş bulunan çeşitli sözleşme tiplerine ilişkin değişik öğeleri, yasada öngörülmeyen biçimde bir araya toplayarak oluşturan sözleşmelerdir.

          Örneğin, bir apartmanın kapıcısı, apartmanda kendisine ayrılan kapıcı dairesinde oturmak hakkına sahip olarak ve apartmanın kapıcılık hizmetlerini yürütmek üzere bir kapıcılık sözleşmesi yaparsa; bu karma nitelikli bir sözleşmedir. Burada; kapıcının kapıcı dairesinde oturması kira sözleşmesinin öğesini, apartmanın temizlik, bakım ve özel hizmetlerinin yürütülmesi de hizmet sözleşmesinin öğesini oluşturmaktadır. Böylelikle kira ve hizmet sözleşmesinin öğeleri birleştirilerek bağımsız bir sözleşme olan kapıcılık sözleşmesi yapılmaktadır.

a) Çift Mahiyetli Sözleşmeler

          Sözleşmenin taraflarından her birinin edimi, başka bir sözleşme çeşidine özgüdür ve bu edimler karşılıklı değişilir.

          Kapıcı sözleşmesi ve arsa payı karşılığı kat yapımı sözleşmesi bu çeşide birer örnektir. Bu sözleşmeyle bir yandan taşınmaz maldaki belli bir payın mülkiyetinin öbür tarafa geçirilmesi (satış vaadi), diğer tarafça da bir eserin yapılması üstlenilmiştir.

          Yargıtay’a göre böyle bir sözleşmede, her bir edime, alındığı sözleşmeye ilişkin kuralların doğrudan doğruya uygulanması gerekir. Dolayısıyla, yapı yapma edimi için eser sözleşmesine, arsa payı mülkiyetinin devir borcu için de satış vaadine ilişkin kurallar uygulanmalıdır.

b) Kombine Sözleşmeler

          Bazen sözleşmenin taraflarından biri, çeşitli sözleşmelere ait birden çok edimi üstlenmekte, öteki taraf ise tek bir edimi üstlenmektedir. Buna kombine sözleşme denir.

          Örneğin, pansiyon sözleşmesinde pansiyoncu, yatacak oda verme, yemek verme, odayı temizleme edimlerini üstlendiği halde, pansiyonda kalan kişi bunların karşılığında para ödemektedir.

          Karma sözleşmeler ile ilgi olarak taraflar arasında bir anlaşmazlık çıkarsa, hukukumuzda benimsenen Örnekseme (Kıyas) Kuramı uygulanır. Bu kurama göre, yasada düzenlenen özel sözleşmelere ilişkin kurallar, karma sözleşmelere doğrudan doğruya değil, örnekseme yoluyla ve onların mahiyetlerinin bağdaştığı oranda uygulanmalı ve gerekirse hakim hukuk yaratmalıdır.