Çek Defteri Türleri
Çek defterleri sadece bankalar tarafından bastırılabilir. Hamiline yazılacak olan çekler için özel hesap açılır ve hamiline ibaresi matbu olarak çek yapraklarında yer alır.
Tüzel kişi adına çek düzenleyen kişinin adı ve soyadı, düzenlenen çek üzerine açıkça yazılmalıdır. Önceki uygulamada tüzel kişinin ünvanı altında yetkili kişinin imza atması yeterliyken, yeni uygulama ile tüzel kişilerin imza yetkililerinin adı ve soyadının da yazılması gerekmektedir. Bu uygulamanın olumsuz tarafı ise tüzel kişilerde imza yetkilileri değiştiğinde çek yapraklarının da değiştirilmesi zorunluluğudur.
Bankaların çek yaprağı başına ücret aldığı düşünüldüğünde bu uygulama tüzel kişilere ilave bir yük getirmektedir. Bankaların bu durumlarda yeni imza yetkilisi adına düzenleyeceği çek yapraklarından alacağı masrafı hesaplarken iade alacağı çek yaprağı masrafını düşmesi yerinde olacaktır.
Çek defterleri farklı renklerde basılmak suretiyle kullanan kişi ve kullanım amacına göre ayrıma tabi tutulmuştur. Bu ayrım hem ticari hayattaki çek dolaşımı sırasında çek hamillerine de bilgi vermesi açısından faydalı olmuştur. Bu ayrımın yapılmasını bir diğer önemli nedeni ise kayıtdışılığın önlenmesi ve denetime uygun hale getirmek amacıyla tacir olan-tacir olmayan kişilerin kullandıkları çekleri hamiline yazılı – ada yazılı şeklinde ayrıma tabi tutulmasıdır.
- LACİVERT ÇEK : Tacir Çeki
- KIRMIZI ÇEK : Hamiline Düzenlenen Tacir Çeki
- YEŞİL ÇEK : Tacir olmayan Gerçek kişi Çeki
- KAHVERENGİ ÇEK : Hamiline düzenlenen tacir olmayan kişi Çeki
Tacirin ticarî işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerinde, tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bankaya gerçek dışı beyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Beyanname almadan veya beyannameye rağmen, hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunan kişiye veya bu kişinin yönetim organında görev yaptığı veya temsilcisi ya da imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri veren banka görevlileri elli günden yüzelli güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
