Vergi Hukukunda Mali Nitelikli Suçlar ve Cezalar
Vergi Usul Kanununun vergi suçu olarak düzenlediği bir kısım fiillerin yaptırımı sadece parasaldır; yaptırımları idare tarafından saptanan ve uygulanan fiiller, vergi hukuku anlamında suç oluşturur. Bu gruba giren başlıca vergi suçları vergi ziyaı ve usulsüzlüktür. Bu suçların oluşmasında kast unsurunun aranmasına gerek yoktur.
1. Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası
Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.
Vergi ziyaı suçunun cezası, kayba uğratılan verginin bir katıdır. Kayba uğratılan vergi borcu aslı da ayrıca failden alınacaktır. Tarh döneminden sonra ortaya çıkar. Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir.
2. Usulsüzlük Suçu ve Cezası
Usulsüzlük suçunda henüz bir vergi kaybı meydana gelmediği için “tehlike suçu”nun varlığından söz edilebilecektir; çünkü vergi yükümlüsü veya vergi sorumlusu vergi yasalarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine aykırı davranarak vergi kaybı için elverişli bir ortam yaratmaya çalışmaktadır. Fiillerin ağırlığına göre usulsüzlük suçu ve cezası kanunda derecelendirilmiştir.
Vergi Kanununda I. Derece Usulsüzlükler Nelerdir?
1. Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması;
2. Tutulması mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması;
3. Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması;
4. Defter kayıtlarının kayıt nizamına uygun tutulmamış olması, (Her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır);
5. İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi;
6. Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması (Kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, tasdik ettirilmemiş sayılır.);
7. Diğer ücretler üzerinden alınan Gelir Vergisinde, tarh zamanı geçtiği halde verginin tarh ettirilmemiş olması;
Vergi Kanununda II. Derece Usulsüzlükler Nelerdir?
1. İşe başlama dışındaki bildirimlerin zamanında yapılmamış olması,
2. Vergi Karnesi sürelerinin 15 gün geçmiş olmasına rağmen alınmamış olması,
3. Onayı zorunlu defterlerin onayının geç yapılmış olması,
4. Beyanname ve bildirimlerin şekil ve içerik bakımından uygun olmaması,
5. Bazı evrak ve belgelerin bulunmaması veya ibraz edilmemesi.
Özel Usulsüzlükler
Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması özel usulsüzlük halidir.
1.Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların herbirine, her bir belge için …………… liradan aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı …………… lirayı geçemez.
2. Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için ………. lira özel usulsüzlük cezası kesilir.
Ancak, her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için ……….. lirayı, bir takvim yılı içinde ise ……… lirayı aşamaz.
