UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNİN OLUŞUMU, TOPLANMASI VE KARAR VERME BİÇİMİ
A. Uyuşmazlık Mahkemesinin Oluşumu
a) Başkan ve Başkanvekili: Uyuşmazlık Mahkemesi, 1 Başkan ile 6 asıl ve 6 yedek üyeden oluşur (UMK m. 2/1). Uyuşmazlık Mahkemesinin yönetimi ve temsili Başkana aittir (m. 3/1). Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Anayasa Mahkemesince kendi üyeleri arasından seçilir (m. 2/2). Başkanlığın boş veya Başkanın özürlü veya izinli olması hallerinde Başkana ait görev ve yetkiler, Anayasa Mahkemesince yine kendi üyeleri arasından seçilip görevlendirilen Başkanvekili tarafından yerine getirilir ve kullanılır (m. 3/2).
b) Üyeler: Kanuna göre, Uyuşmazlık Mahkemesi, Başkan hariç, 6 asıl ve 6 yedek üyeden oluşur (m. 2/1). Uyuşmazlık Mahkemesine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile Danıştay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından üçer asıl, üçer yedek üye seçilir (m. 2/3). Toplantı yeter sayısı, asıl üyelerin mazeretleri halinde yedek üyeler alınmak suretiyle sağlanır (m. 2/4).
c) Görev Süreleri: Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanı, Başkanvekili ve üyeleri 4 yıl için seçilir. 4 yılın hesabında göreve başlama tarihi esas alınır (m. 4/1). Görev süresi dolacakların yerine, sürenin sona ereceği tarihten önceki 2 ay içinde; yaş haddi nedeniyle emeklilik halinde ilgilinin emekliye ayrılacağı tarihten önceki 2 ay içinde; görev süresi dolmadan boşalan yerlere ise boşalma tarihinden itibaren 2 ay içinde seçim yapılır (m. 4/2). Görev süresi bitenler yeniden seçilebilirler (m. 4/3).
B. Mahkemenin Toplanması
Uyuşmazlık Mahkemesi, Başkanın çağrısı üzerine toplanır. Toplantının gündemi toplantı-dan en az 3 gün önce, raporlarla birlikte üyelere ve ilgili başsavcılara dağıtılır (UMK m. 5/1). Başkan, mahkemeye gelen işlerden tedbirli olanlarla yürütmenin durdurulması istemli bulunanlar gibi acele nitelikte olanların adli tatilden önce bitirilmesi için gerekli tedbirleri alır (m. 5/2). İlgili Başsavcılar veya görevlendirecekleri yardımcıları, gerekli gördüklerinde veya Mahkemece gerekli görülen durumlarda yazılı olarak düşüncelerini bildirirler veya toplantılarda sözlü açık-lamalarda bulunurlar, oya katılmazlar (m. 6).
C. Mahkemenin Karar Verme Biçimi
Uyuşmazlık Mahkemesinde, üye tam sayısı hazır bulunmadıkça görüşmelere başlanamaz ve karar verilemez. Eksik üyenin yeri o üyenin geldiği yargı merciinin yedek üyesi ile, bu olmadığı takdirde başka bir yedek üye ile doldurulur. Mahkeme, her toplantı dönemi başında, yıllık çalışma planını yapar (UMK m. 26/1). Uyuşmazlık Mahkemesinde incelemeler dosya üzerinde yapılır ve kural olarak çoğunlukla karar verilir (m. 26/2).
Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder (m. 27). Mahkeme, vereceği bütün kararların sonuçlarını ilgili Başsavcıya, görev uyuşmazlığının çözülmesi için kendisine başvuran yargı merciine, kararı beklemesi için yazı yazılmış bulunan yargı merciine veya mercilerine uyuşmazlığın çözülmesi için başvurmuş olan kişilere veya makamlara hemen tebliğ eder (m. 28/1).
D. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarının Kesinliği ve Bağlayıcılığı
Anayasa’ya göre, Uyuşmazlık Mahkemesi, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümler (AY m. 158/1). Kanuna göre de, Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesindir. Başkanın uygun göreceği kararlar Resmî Gazetede yayımlanır (UMK m. 29). Dolayısıyla, Uyuşmazlık Mahkemesinin her kararı Resmi Gazetede yayımlanmaz. İlgili yargı mercileri ile bütün makam, kuruluş ve kişiler; Uyuşmazlık Mahkemesinin kararlarına uymak, geciktirmeksizin onları uygulamakla yükümlüdürler (m. 28/2). Başka bir ifadeyle, Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları bağlayıcı niteliktedir.
