Ayıbı Üstlenme (Ayıba Karşı Tekeffül) Borcu

          Satıcı, daha önce alıcıya mala ilişkin olarak belirttiği ve söz verdiği ya da bildirdiği niteliklerin malda bulunmamasından veya böyle bir söz vermemiş olsa bile niteliği gereği malda kullanım amacı bakımından normal olarak bulunması gereken ve bulunmadığı zaman maldan yararlanma olanağını ortadan kaldıran ya da azaltan ayıptan sorumludur. Satıcı, kanuna göre bunu bilmese bile sorumludur.

          Satıcının ayıp nedeniyle sorumlu olabilmesi için maddi ve şekli şartların gerçekleşmesi gerekir:

Maddi Şartlar

• Satılan malda, söz verildiği – belirtildiği halde bu niteliklerde eksiklik veyahut söylemese dahi o malda normal olarak bulunması gereken, bulunmazsa elverişliliği kaldıran veya önemli şekilde azaltan eksiklik olmalıdır.
• Ayıp, yarar ve hasarın geçişinden önce var olmalıdır.
• Sorumluluk, sorumsuzluk anlaşmasıyla kaldırılmamış olmalıdır.
• Ayıp, gizli olmalıdır.

Şekli Şartlar (Gözden Geçirme ve Bildirim Sürelerine Uyulması)

 Şekli şartlar, alıcının gözden geçirme ve bildirim sürelerine uymasıyla gerçekleşir. TBK’da alıcının, belirlediği ayıbı satıcıya uygun bir süre içinde bildirmesi gerektiği düzenlenmiştir. Uygun süre, satılan malın ve ayıbın niteliğine göre değişir. Fakat her halde, belirlendikten sonra ayıbın gecikmeksizin bildirilmesi gerekir. Alıcı uygun bir süre içinde gözden geçirme ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse, TBK’ya göre ayıplı da olsa malı kabul etmiş sayılır.

Ancak ayıp, olağan bir gözden geçirmeyle ortaya çıkarılacak nitelikte değilse, yani gizli ise veya hile ile gizlenmişse, uygun süre içinde bildirilmemiş olsa da ileride bu ayıp ortaya çıkar çıkmaz hemen satıcıya bildirilerek onu sorumlu tutmak mümkündür.

Hayvanlar konusunda: Ayıp hakkında yazılı güvence verilmemiş olup da ayıp da hayvanın gebe olması dışında bir konudaysa, hayvanın alıcıya devrinin yapıldığı tarihten ya da alıcının hayvanı devralmada temerrüde düştüğü tarihten itibaren 9 gün içinde ayıbın satıcıya bildirilmesi ve bu süre içinde hayvanın bilirkişi tarafından görülmesinin istenmesi gerekir. Ayıp hali hayvanın gebeliğinden kaynaklanıyorsa, alıcı 9 günlük süre ile bağlı değildir.

Ticari satışlarda ise; ayıp malın tesliminden sonra kolayca anlaşılabilir nitelikte ise alıcı ayıbı teslimden sonra 2 gün içinde; tesliminden sonra kolayca anlaşılabilir nitelikte değilse teslimden sonra 8 gün içinde ayıbı bildirmek zorundadır. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir.

——➤ Satış Sözleşmelerinde Satıcının Borçları Nelerdir?