Hukuk Devletinin Gerekleri Nelerdir?
‒ Temel hak ve hürriyetlerin güvence altına alınmış olması: Temel hak ve hürriyetler, kolayca değiştirilemeyen anayasalara eklenebilirler. İdarenin keyfi tutum ve davranışlarını engellemek için temel hak ve hürriyetlerin ancak kanunla belirtilen hallerde kanundan aldığı yetkiye dayanarak sınırlanabilmeleri gerekir.
‒ Kanunların anayasa uygunluğunun yargısal denetimi: Kanunların anayasaya uygunluğunun bağımsız ve tarafsız bir yargı organı tarafından denetlenmesi gerekir.
‒ Kanuni idare ilkesi: En geniş anlamıyla, İdareye ve faaliyetlerine kanunun egemen olmasıdır. Ay.m.8: “Yürütme yetkisi ve görevi, … kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.”
‒ Devlet faaliyetlerinin belirliliği ilkesi: Devlet faaliyetlerinin (=idari faaliyetlerin) yönetilenler tarafından önceden belli ölçüde görülebilir olmasıdır.
‒ İdarenin yargısal denetimi: İdarenin faaliyetlerinin hukuk kurallarına uygunluğunun yargı denetimine tabi tutulmasıdır. Ay.m.125/I: “İdarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır.”
‒ Mahkemelerin bağımsızlığı ve yargıç güvencesi: Mahkemelerin bağımsızlığının ve yargıç güvencesinin tam anlamıyla sağlanmış olması gerekir.
‒ İdarenin mali sorumluluğu: Ay.m.125/son: “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”
