Ceza muhakemesi, bir suç işlendiği şüphesinin öğrenilmesi ile başlar; suç şüphesi olmadan ceza muhakemesi başlamaz. Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar. (CMK m.160/1)
Cumhuriyet savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür. (CMK m.160/2)
Soruşturma işlemleri sonucunda yeterli delil yoksa kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Yeterli delil olsa bile soruşturmayı sonlandırmak için Cumhuriyet savcısına bazı imkanlar tanınmıştır. Bunlar önödeme, uzlaşma, kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve Cumhuriyet savcısının kamu davası açmamak hususunda takdir yetkisinin bulunduğu hallerdir. (Kamu Davası Açmada Takdir Yetkisi)
Yeterli delil olup da Cumhuriyet savcısının soruşturmayı sona erdirme olanağının bulunmadığı veya somut durumda bu yolların başarısızlıkla sonuçlandığı hallerde ise, Cumhuriyet savcısı bir iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.
İddianame mahkeme tarafından kabul edilirse, soruşturma evresi sona ermiş; ceza muhakemesinin ikinci evresi olan kovuşturma evresi başlamış olur. Kovuşturma evresinde;
duruşmaya hazırlık, duruşma ve hüküm aşamaları yer almaktadır. Hüküm adı verilen son karar; beraat, mahkûmiyet, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın düşmesi, davanın reddi şeklinde olabilir.
İlk derece mahkemesinin hükmüne karşı, iddia ve savunma makamında yer alan süjelerin istinaf ve daha sonra temyiz kanun yoluna başvurma imkânı vardır. (olağan kanun yolları) Ancak kesin hükmün maddi gerçeği yansıtmıyor olabileceği hususunda makul bir şüphe ortaya çıkmışsa bu hükme karşı (ister olağan kanun yolundan geçerek kesinleşsin isterse olağan kanun yoluna başvurulmadan kesinleşmiş olsun) olağanüstü kanun yolu imkanı bulunmaktadır. Olağanüstü kanun yolları ise Yargılamanın Yenilenmesi, Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtirazı ve Kanun Yararına Bozmadır.
