AB öncesi güvenlik ve savunma amaçlı örgütler: NATO, BAB, AGİT
1-Kuzey Atlantik Antlaşma örgütü (NATO)
Sovyet tehdidine karşı Batı Avrupa’nın güvenliğini savunmak üzere 4 Nisan 1949 Washington Antlaşması ile kuruldu. Günümüzde kuruluş amacını revize ederek, üyelerinin karşılaştığı terörizm gibi yeni tehditlere karşı faaliyet sürdürür. 3 önemli organı vardır:
- Siyasi organ – Savunma Planlama Komitesi: Tüm üye devletlerin temsilcileri yer alır.
- Askeri organ – Askeri Konsey: Üye devlet ordularından temsilciler katılır.
- İşbirliği amaçlı birimler: Avro-Atlantik ortaklık Konseyi (CPEA) ve Barış İçin Ortaklık Konseyi
2-Batı Avrupa Birliği (BAB)
Avrupa kıtasının güvenliğini sağlamak üzere 17 Mart 1948’de Batı Birliği (BB) kuruldu. Üye devlet sayısı az idi. 17 Mart 1948 tarihli Bürüksel Antlaşması ile Batı Avrupa Birliği (BAB) adını aldı. Temel organları: Daimi Konsey, Genel Sekreterlik, Bakanlar Konseyi ve Parlamenterler Meclisi.
-Avrupa’nın savunma gücünü yaratma amacıyla 1952’de kurulan Avrupa Savunma Topluluğu, Fransız meclisi tarafından veto edilince hayata geçirilemedi.
-NATO’nun kurulmasıyla anlamını yitiren BAB; Maastricht Antlaşması ile AB’nin askeri kanadı haline gelmiş, Amsterdam Antlaşması ile de AB’nin gelişimin ayrılmaz ve tamamlayıcı parçası kabul edilmiştir. 1999’dan itibaren BAB fonksiyonlarını aşamalı olarak AB’ye devretmiştir. Lizbon Antlaşmasıyla birlikte BAB tarihe karışmıştır.
3- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGIT)
Başlangıçta iki kutuplu dünya düzeninde Doğu ile batı arasında bir danışma ve uzlaşma platformu olarak tasarlanan AGİK, 1989’da Berlin duvarının yıkılmasıyla revizyona gitmiştir. 1994 Budapeşte zirvesinde alınan kararla AGİT adını almıştır.
-Günümüzde 57 tam üye, 11 işbirliği ortağı statüsünde devlet bulunur. Ana organları Dışişleri Bakanları Konseyi, Üst derece Memurlar Komitesi Daimi Komite, Genel Sekreter ve Parlamenterler Meclis.
