ZİLİYETLİK TÜRLERİ

1-) Hakka dayanan – hakka dayanmayan ziliyetlik:

Örn: A anahtarlarının malikidir. A nın ziliyetliği hakka dayanır. A anahtarlarını B ye verdi ve odasından kitap getirmesini istedi. B burada Emin Sıfatı İle Ziliyettir. B nin ziliyeti hakka dayanır. Çünkü kendi rızası ile anahtarlarını B ye vermiştir. Eğer B, A nın odasından A dan habersiz kalemini alırsa burada B nin ziliyeti Hakka dayanmayan ziliyettir. Ama ziliyettir. B burada Malik iddası ile ziliyettir. B nin ziliyetinin hakka dayanmaması ziliyetinin korunmadığı anlamına gelmez. A daha üstün bir hakka sahip olduğunu kanıtlarsa, B nin ziliyetliği korunmaz. Ama kanıtlayana kadar korunur. Hakka dayanmayan ziliyetlik yeni ziliyetin bunu bilip, bilmemesine göre 2 ye ayrılır.

• 1-) iyiniyetli hakka dayanmayan ziliyetlik
• 2-) kötü niyetli hakka dayanmayan ziliyetlik.

Örn: Hava alanında 2 aynı tarzda bavul olduğunda, kişiler karıştırabilir. Burada Hakka dayanmayan iyi niyet ziliyetlik vardır. Eğer kendisini ait olmadığı bilerek alırsa kötü niyetli hakka dayanmayan ziliyet vardır.

2-) Malik Sıfatı ile Ziliyet – Başka Sıfatla Ziliyet:

Örn: A ceketi üzerinde Malik Sıfatı İle Ziliyettir.

Örn: Sınıfta kullanılan mikrofon; Hoca kullandığı için Başka sıfatla maliktir. Dicle üniversitesi bunun Malik sıfatı ile ziliyetidir.

Örn: A, B nin anahtarlarını çaldığında A Malik sıfatı ile ziliyettir. Çünkü ziliyetlikte önemli olan ziliyet olan kişinin iddası iradesidir.

3-) Asli Ziliyetlik – Fer-i Ziliyetlik:

Örn: A, B ye anahtarlarını verdi ve odasında kitabını alarak derse girebileceğini söyledi. Aralarında anahtarlar bakımından dereceli bir ziliyetlik vardır. 2 tane ziliyet vardır. A Malik Sıfatı ile, B ise Başka sıfatla ziliyetir. A Asli ziliyettir. B feri ziliyettir.

Örn: A arabasının anahtarlarının malikidir. Burada Malik Sıfatı ile ziliyettir. Burada Asli yada Feri ziliyetlik durumu yoktur. Çünkü Eğer dereceli ziliyetlik yoksa, Asli ve Feri ziliyetlikte yoktur.

Örn: B Arkadaşı C adına A dan kitabını ister. A da kabul etti. Ve kitabı alması için anahtarını B ye verdi. B de anahtarları C ye verdi. Burada Asli Ziliyet A dır. Ferri ziliyet hem B hemde C dir. Bir şey üzerinde birden fazla kişi feri ziliyet olabilir.

Örn: A ile B 10 ar bin tl koydular. Arsa aldılar. Burada Malik hem A hemde B dir. Arsayı mütahit C ye verdiler. Burada Asli Ziliyet A ile B dir. Feri ziliyet C dir.
– Feri ziliyet Asli Ziliyeti tanıdığı sürece Feri ziliyettir.

Örn: A saatini sınava kullanmak için B ye verdi. B saati çok beğendi ve A ya geri vermedi. A en başta Malik sıfatı ile Asli Ziliyetti. B de Feri ziliyetti. Daha sonra B saati alıp geri vermediğinde B Malik Sıfatı ile Ziliyet oldu. Derecelendirme ortadan kalktı.

4-) Dolaylı Ziliyet – Dolaysız Ziliyet:

Örn: A üzerindeki cekete dolaysız olarak ziliyettir.

Örn: A, B nin kalemini B nın iradesi ile aldı. B bu kalem üzerinde dolaylı ziliyettir. A ise dolaysız ziliyettir.

Örn: A, B nin kahve bardağını çaldığında A dolaysız ziliyettir (izni olmadan alınmış). Asli ziliyet – feri ziliyet yapılmaz. Derecelendirme yoktur. B ise ziliyet değildir. A aynı zamanda Malik Sıfatı ile ziliyettir.

Örn: A, B ye anahtarlarını verdi. Bu durumda A dolaylı ziliyettir. B dolaysız ziliyettir. Fakat B de anahtarları C ye verdi. Bu durumda A dolaylı Ziliyettir. B de dolaylı ziliyettir Fakat C dolaysız ziliyettir. 2 feri ziliyet olursa bu feri ziliyetlerden 1 tanesi dolaylı 1 tanesi dolaysız ziliyet olur.

5-) Tek başına ziliyetlik – Birlikte ziliyetlik:

Örn: A kendi ceketini tek başına kullanmaktadır. A bu ceketin Tek başına ziliyetidir.

Örn: A ile B bir büro açar. Büronun kirasını paylaşırlar. Bu durumda A ile B birlikte ziliyettir. A ile B büroyu istedikleri zaman teker teker kulabiliyorlar. Fakat büroda 1 kasa vardır. Bu kasanın 2 anahtarı var. Biri A da diğeri B dedir. 2 anahtar bir araya gelmeden kasa açılmamaktadır. Bu kasanın açılması A ile B nin birlikte iradesine bağlıdır. Eğer eşya üzerinde ziliyetlik birden fazla kişinin aynı anda aynı yetkilerle ziliyet olmaları biçiminde birlikte ziliyetlik söz konusudur. Birlikte ziliyetlik , müşterek ziliyetlik ve iştirak halinde ziliyetlik olarak karşımıza çıkar. Birlikte ziliyetlerin her biri eşya üzerinde ziliyetde doğan yetkililerin diğerinin katılımına gerek kalmadan kulanabiliyorsa, müşterek ziliyetlik söz konusudur. Büro A ile B ni müşterek ziliyetliğinden dir.

İştirak halinde ziliyetlikte ise eşyaların her biri diğerinin katılımına gerek olmadan kullanılamıyorsa bu iştirak halinde ziliyet olur. Bürodaki kasa A ile B nin iştirak halindeki ziliyetine örnektir.