İDARİ YARGIDA SÜRELERE İLİŞKİN ESASLAR
A. Sürelerin İşlemeye Başlaması
Dava açma sürelerinin başlangıç tarihi şu şekilde belirlenir:
- İdari Uyuşmazlıklarda: İdari uyuşmazlıklarda dava açma süreleri, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar (İYUK m. 7/2-a).
- Vergi, Resim ve Harçlar ile Benzeri Mali Yükümler ve Bunların Zam ve Cezalarından Doğan Uyuşmazlıklarda: Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda dava açma sürelerinin başlangıç günleri şu şekilde belirlenir (m. 7/2-b).
- Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın yapıldığı tarihi izleyen gün;
- Tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin yapıldığı tarihi izleyen gün;
- Tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapıldığı tarihi izleyen gün;
- Tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı tarihi izleyen gün;
- İdarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği tarihi izleyen gün.
- Adresi Belli Olmayanlara İlan Yoluyla Yapılan Bildirimde: Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarındaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihini izleyen günden itibaren 15 gün sonra işlemeye başlar (m. 7/3).
- İlanı Gereken Düzenleyici İşlemlerde: İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar (m. 7/4). Örneğin, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek bir yönetmeliğe dava açma süresi, yayım tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz (m. 7/4).
Hükme göre, bir düzenleyici işleme dayanılarak bir bireysel işlem uygulanması durumunda ilgililerin hakları şunlardır:
- Sadece düzenleyici işleme karşı dava açabilirler,
- Sadece bireysel işleme karşı dava açabilirler,
- Hem düzenleyici işleme hem de bireysel işleme birlikte dava açabilirler.
Bu durumlarda dava açma süresi, düzenleyici işleme dayanılarak uygulanan bireysel işlemin bildirimi tarihinden itibaren başlar. Örneğin, bir disiplin yönetmeliğine dayanılarak disiplin cezası verilmesi durumunda, ilgili, isterse sadece disiplin yönetmeliğine, isterse sadece disiplin cezasına, isterse de her ikisine birden dava açabilir. Bu durumda dava açma süresi, disiplin cezasının ilgiliye yazılı olarak bildirildiği tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar.
B. Diğer Esaslar
Sürelere ilişkin diğer genel esaslar şunlardır:
▶ Süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar (m. 8/1),
▶ Tatil günleri sürelere dahildir. Fakat, sürenin son günü tatil gününe (örneğin pazar gününe) rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar (m. 8/2).
▶ İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına (adli tatile) rastlarsa bu süreler, ara vermenin (adli tatilin) sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılır (m. 8/1).
Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerine ait her türlü tebliğ işleri, Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır. Bu suretle yapılacak tebliğlere ait ücretler ilgililer tarafından peşin olarak ödenir (m. 60).
