Hazırlama, Tamamlama Ve Temizleme İşlerinde Çalışma
İşyerlerinde bazı işlerin teknik, sağlık ve güvenlik gibi sebeplerle çalışma saatlerinden önce veya sonra yapılması gerekir. Bu gibi işlere hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri adı verilir. Genel olarak bir işyerinde belirli çalışma saatlerinden önce veya sonra gerekli olan hazırlama veya tamamlama yahut temizleme işlerinde çalışan işçiler için işin düzenlenmesi ile ilgili hükümlerden hangilerinin uygulanmayacağı yahut ne gibi değişik şartlar ve usullerle uygulanacağı Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği’nde gösterilmiştir.
Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde çalıştırılacak işçilerin sayısı, 1-15 çalışanı bulunan işyerlerinde 3 işçiden; 16-30 çalışanı bulunan işyerlerinde 4 işçiden; 31-60 çalışanı bulunan işyerlerinde 6 işçiden; 61-80 çalışanı bulunan işyerlerinde 8 işçiden; 81-100 çalışanı bulunan işyerlerinde 10 işçiden; 100’den fazla çalışanı bulunan işyerlerinde ise, çalışan sayısı toplamının %10’undan fazla olamaz.
Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin, asıl işe ilişkin günlük çalışma sürelerinden önce veya sonra yaptırılabilmesi, teknik bir zorunluluğun bulunmasına veya bu işlerin, asıl işin yürütümü sırasında yapılmasının sağlık ve güvenlik yönünden sakıncalı olmasına bağlıdır. Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinin, işyerinde çalışan işçilere nöbetleşe yaptırılması esastır; fakat, yapılacak olan hazırlama, tamamlama ve temizleme işinin özelliği, bu işleri ancak belli ve bu konuda yetişmiş işçilerce yaptırılmasını zorunlu kılıyor ve işyerinde de nöbetleşmeye yetecek sayıda bu nitelikte işçi bulunamıyorsa, bu işler hep aynı kişilere yaptırılabilir.
Bir işyerinde, hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yaptırılmak üzere ayrılmış olan işçilerin, bu işlere ayrılan saatlerde, herhangi bir başka işte çalıştırılmaları yasaktır. Bir işyerinde, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini de yapan asıl işçilere, bu işlerde geçirdikleri sürenin her 1 saati için ödenecek ücret, o işyerindeki asıl işlerine ait normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının %50 yükseltilmesi suretiyle verilir.
Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri de dahil olmak üzere, günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz. Günlük normal çalışma süresi dışında yapılan hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri ile yapılan fazla çalışma sürelerinin toplamı yılda 270 saati geçemez.
Ragıp Karakuş, “İş Hukuku Ders Notu”, s. 80, www.ragipkarakus.com (19.09.2021).
