Vatansızlık Nedir?
Vatansızlık (veya Yurtsuzluk), hiçbir devletle uyrukluk (vatandaşlık) bağı olmayan kişileri tanımlamak için kullanılan terim. Bu statüye sahip kişilere Vatansız veya uluslararası yaygın terimle Heimatlos (Alm. Haymatlos) denmektedir.
Tarihçe
Siyasal gerekçelere dayanarak devletler, uyruklarını yurtsuz duruma düşürebilmektedir. Naziler, 1933’te, 1914’ten sonra vatandaşlığa alınmış Yahudileri yurtsuz saymış; 1941’de ise bütün Yahudileri vatandaşlıktan çıkarmıştı. Devletler arasındaki toprak kavgası sırasında da insanlar yurtsuz kalabilir. Devletlerin dağılması, birleşmesi, ayrılması, iç savaş durumlarında insanların hayatları altüst olur. Kağıt üzerinde vatandaş görünmesine rağmen siyasal baskılar nedeniyle devlet kurumlarıyla ilişki kuramayanlara fiili yurtsuzlar, de facto vatansızlar denilmektedir. Yurtsuzlar sıklıkla sınır dışı edilebilirler. Yurtsuzlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunabilirler.
Günümüzde
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği; 2014’ün sonunda 77 ülkede toplam 3,5 milyon vatansız statüsünde insan yaşadığını ve tüm dünyadaki insanlarla birlikte bu sayının 10 milyondan fazla olduğunu tahmin ettiklerini açıklamıştır.
Ünlü vatansız kişiler
- Adolf Hitler (1925-1932)
- Albert Einstein (1896-1901)
- Anne Frank (1941-1945)
- Friedrich Nietzsche (1869-1900)
- Karl Marx (Hayatı boyunca)
- Usame bin Ladin (1994-2011)
