Sosyal Güvenliğin Amaçları
Sosyal Güvenlik her şeyden önce herhangi bir nedenle kısmen ya da tamamen çalışamaz duruma düşen ve bu nedenle gelir kaybına uğrayan, muhtaç duruma düşenlere, insan onuruna yaraşır asgari bir yaşam düzeyi sürmeleri için gerekli olan geliri sağlar. Hastalık ve sakatlıkta sağlık yardımları yapar, rehabilitasyon hizmetleri yapar, işsiz kaldıkları sürece yardım yapar, konut ihtiyaçlarını karşılar. Bir başka ifadeyle yoksulluğu ortadan kaldırmayı amaçlar. Bu yüzden ekonomik yönden güçlü olanların katkısı zorunludur. Zenginlerden vergi ve sigorta primi adı altında alınan katkılar fakir sınıfların gelirlerine yansıtılarak ulusal gelirin yeniden dağıtılması amaçlanır. O halde sosyal güvenliğin bir amacı da “gelirlerin yeniden dağıtılmasıdır”
Sosyal Güvenlik, kısacası, toplumda yaşayan her kişiyi ve kesimi hiçbir ayrım gözetmeksizin hayatın çeşitli risklerine karşı ekonomik güvence altına alarak “yarın ne olacağım” kaygısından kurtarmaya, toplumda yoksul ve muhtaç insanlara yardım ederek onlara insan onuruna yaraşır en az yaşam düzeyini sağlamaya çalışır. Böylelikle bir ülkede “sosyal adaletin ve sosyal devlet ilkesinin gerçekleştirilmesine” hizmet eder. Sosyal güvenlik sistemleri toplumda gelirin adil dağılımı işinden çok riskin adil dağılımı işiyle uğraşır.
Batılı gelişmiş ülkelerde sosyal güvenlik sistemleri kişilere kazanç düzeyine bağlı en az koruma sağlama çabasından daha kapsamlı hedef olan “toplumda sosyal entegrasyonu ve sosyal uyumu sağlamaya” yönelmiştir.
Sosyal Güvenlik Yöntemleri
Sosyal güvenlik sistemi yukarıda sayılan amaçları genellikle iki yolla yerine getirmeye çalışır.
- Sosyal yardımlar ve hizmetler
- Sosyal Sigortalar
Bir başka deyişle sosyal güvenlik bir amaç olup, sosyal sigortalar ile sosyal yardımlar bu amacın gerçekleştirilmesinde uygulanan en önemli yöntemlerdir. Sosyal sigortalar, yardım görecek olanın maddi katkısıyla işlerken, sosyal yardımlar ve hizmetler ilgilinin herhangi bir katkısı bulunmaksızın kısmen ya da tamamen devlet bütçesinden ya da gönüllü kuruluşlardan sağlanır. BU rejimlere “Primli” ve “Primsiz” rejimler adı verilir.
Sosyal Sigortalar – Katılmalı – PRİMLİ
Sosyal Yardımlar ve Hizmetler – Katılmasız – PRİMSİZ
