KAMU DÜZENİ NEDİR?

GENEL OLARAK

Kamu düzeni, toplumsal hayatın problemsiz bir şekilde ve herkesin kendini rahat hissedeceği bir düzendir. Kamu düzeni dış düzen ve maddi düzen anlamına gelir.

→ Maddi düzen: Kamu düzeni, kişilerin ruh hali ve iç dünyalarıyla değil; maddi düzenle ilgilenir. Burada tartışılan nokta, ahlakın ne derecede bu maddi düzenin bir parçası olabileceğidir. Zira ahlak, kişinin iç dünyasına ilişkindir. Mevzuatta buna ilişkin, kolluk yetkilerinin kullanılma sebepleri arasında ahlak kavramına da rastlanır. Yani, kolluk faaliyeti ahlaka dayanarak kullanılabilecektir. Ancak teoride durum, böyle değildir. Tartışma burada ortaya çıkmaktadır. Genelde toplumun maddi düzenine ilişkin bir değerlendirme yapılabilir. Ahlak da toplumun maddi düzenine ilişkin bir tehdit oluşturduğu zaman kolluk faaliyetinin sorumluluğu doğar.

Ahlak açısından tek başına “utanç verici, ayıp vs.” diyerek değil de; o davranışın yapılması maddi düzen açısından bir risk oluşturuyorsa kamu düzeni sebep gösterilerek o faaliyet durdurulabilir ve yasaklanabilir. Genel ahlak, Kendi başına bir sınırlama nedeni sayılmamalıdır. Toplumun dış ve maddi düzenine yansıyacak bir sonuca yol açacaksa o zaman kolluk müdahalesi devreye girer. Müdahalenin biçimi temel hak ve özgürlüklerin korunmasından yana olmalıdır.

→ Dış düzen: Kolluk faaliyeti yollar, parklar, meydanlar gibi umumi ve gazino, kahvehane, tiyatro, sinema, han, hamam, otel, lokanta gibi umuma açık yerlerde geçerli olabileceği alanlarda söz konusu olabilir. Yoksa kişinin özel alanı, örneğin evi, kolluk faaliyeti kapsamına girmez. Kişinin evindeki bir davranışı, dış düzene taşmadıkça herhangi bir müdahalede bulunulamaz.

2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 1. maddesi “Polis, asayişi, amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetini korur. Halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatını temin eder” demek suretiyle, İdari kolluğun asıl görevinin toplumun dış ve maddi düzenini korumak olduğunu ifade etmektedir.