İcra-iflas Hukukunda Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takip
Kambiyo senetlerinin tedavül kabiliyetini korumak amacıyla takip hukuku içerisinde buna yönelik hükümler getirilmiştir. Elinde kambiyo senedi bulunan bir alacaklının bu takip türüne başvurması zorunlu olmamakla beraber, takibin ilerlemesi açısından daha hızlandırıcı hükümler bulunması sebebiyle bu yola başvurması daha avantajlı bir durum yaratmaktadır. Kambiyo senetleri Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen çek, bono ve poliçedir. Alacaklının alacağı kambiyo senedine bağlı ve aynı zamanda rehinle güvence altına alınmış olsa dahi, doğrudan bu yola başvurabilmesi mümkündür.
TAKİP TALEBİ
Takip talebinde bulunması gereken kayıtlara ilişkin genel haciz yoluyla takibe ilişkin hükümler uygulanır. Yetkili icra dairesi İİK m.50’de yapılan atıf gereği HMK’ daki genel hükümlere göre belirlenir. Senet üzerinde birden fazla borçlu bulunması durumunda, alacaklıya karşı hepsi müteselsil olarak sorumludur. Takip talebini alan icra müdürü aşağıdaki hususları re’sen gözetmek zorundadır;
• Senedin aslını,
• Senedin senet niteliğini,
• Senedin vadesini,
• Alacaklının takip yetkisini,
• Borçlunun senet içerisinde yer aldığını,
• Protesto(müracaat borçluları açısından)
Bu hususların gözetilmemesi halinde, borçlu bunu şikayet yoluyla ileri sürer ve senedin aslının bulunmadığı ve vadesinin gelmediği durumlarda şikayet süresi 7 gündür. Diğer hallerde şikayet 5 gün içinde ileri sürülebilir.
ÖDEME EMRİ
İcra Müdürü, takip talebini aldıktan sonra derhal bir ödeme emri gönderir. Tebligat kanunlarında belirtilen usullere göre gönderilir. Ödeme emrinde bulunması gereken kayıtlar;
• Takip talebindeki kayıtlar aynen aktarılır,
• Borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait
banka hesabına ödenmesi ihtarı,
• Ödeme emrine 5 gün içinde itiraz edilebileceği, 10 gün içinde mal beyanında bulunması
ihtarı,
• İcra müdürünün imzası.
Ödeme emri, borçlu sayısından bir fazla sayıda düzenlenir ve kambiyo senedinin örneği ve varsa protesto evrakının bir örneği borçluya tebliğ edilir. Ödeme emrinin bir nüshası da dosyasına konulur. Nüshalar arasında fark bulunması halinde borçludaki esas alınır.
ÖDEME EMRİNE İTİRAZ
Borçlu ödeme emrine itirazını yazılı olarak 5 gün içinde İcra Mahkemesi’ne bildirir. Bu takip türünde yapılan itiraz satıştan başka hiçbir işlemi kendiliğinden durdurmaz. Borçlu borca veya imzaya itiraz edebilir. İcra Mahkemesi, duruşmadan önce itirazın ciddi olduğu kanaatine varırsa takibi geçici olarak durdurabilir. Borçlu bu takip usulünde de İcra Mahkemesi’nde, ödeme emrine karşı bildirdiği itiraz sebepleriyle bağlıdır ve gecikmiş itiraz hükümleri bu takip usulünde de uygulanabilir. İtirazı İcra Mahkemesi inceler ancak bu bir dava niteliğinde değildir. Bu takip türünde genel haciz yolundan farklı olarak borçlu, borca itiraz edecek ise itiraz sebeplerini bildirmeye mecburdur.
İmzaya itiraz ve incelenmesi;
Borçlunun imzaya itiraz etmesi halinde genel haciz yolundaki inceleme usulü burada da aynen uygulanır. Yapılan inceleme sonunda imzanın borçluya ait olmadığı anlaşılırsa, daha önce durma kararı verilmiş ise takip durmaya devam eder, alacaklı takip konusu bedelin %20’sinden aşağı olmayan tazminata kötü niyetli veya ağır kusurlu olmak kaydıyla mahkum edilir. Ayrıca takip konusu bedelin %10’u oranında para cezasına mahkum edilir. Yapılan inceleme sonunda imzanın borçluya ait olduğu anlaşılırsa, itirazın reddine karar verir. Ayrıca daha önce takip geçici olarak durdurulmuşsa borçlu takip konusu bedelin %20’sinden aşağı olmayan tazminata ve %10 oranında para cezasına mahkum edilir.
Alacaklı veya borçlu aleyhine olan karara rağmen genel mahkemelerde dava açmışlarsa hükmedilen tazminatlar ve para cezalarının tahsili bu davaların sonuna kadar ertelenir. Borca itiraz ve incelenmesi; Borçlu borca itiraz etmiş ise bu durumda mahkeme itirazı yine duruşmalı olarak inceler ve tarafları 30 gün içinde duruşmaya çağırır. Yapılan inceleme sonunda itirazlar yerinde görülürse, daha önce takip durdurulmuş ise durmaya devam eder. Ayrıca alacaklı kötü niyetli veya ağır kusurlu olmak şartıyla %20’den aşağı olmayan tazminata mahkum edilir. Yapılan inceleme sonunda itirazlar yerinde görülmez ise, daha önce takip durdurulmuş ise kaldığı yerden devam eder. Ayrıca borçlu %20’den aşağı olmayan tazminata mahkum edilir. Alacaklı veya borçlu aleyhine olan karara rağmen genel mahkemelerde dava açmışlarsa hükmedilen tazminatlar ve para cezalarının tahsili bu davaların sonuna kadar ertelenir.
Borca itiraz ve incelenmesi;
Borçlu borca itiraz etmiş ise bu durumda mahkeme itirazı yine duruşmalı olarak inceler ve tarafları 30 gün içinde duruşmaya çağırır.
Yapılan inceleme sonunda itirazlar yerinde görülürse, daha önce takip durdurulmuş ise durmaya devam eder. Ayrıca alacaklı kötü niyetli veya ağır kusurlu olmak şartıyla %20’den aşağı olmayan tazminata mahkum edilir. Yapılan inceleme sonunda itirazlar yerinde görülmez ise, daha önce takip durdurulmuş ise kaldığı yerden devam eder. Ayrıca borçlu %20’den aşağı olmayan tazminata mahkum edilir. Alacaklı veya borçlu aleyhine olan karara rağmen genel mahkemelerde dava açmışlarsa hükmedilen tazminatlar ve para cezalarının tahsili bu davaların sonuna kadar ertelenir.
