İcra-İflas Hukukunda İlamlı İcra
Alacaklının elinde ilam veya ilam niteliğinde bir belge bulunması halinde bu takip usulüne başvurabilir. İlamsız icra takipleri sadece para ve teminat alacakları için başvurulabilecek bir yol iken, bu takip türünde böyle bir sınırlama mevcut değildir. Ayrıca konusu para ve teminat olan alacaklar içinde alacaklı önce mahkemeye başvurup bir ilam alarak bu yola başvurabilir.
İlamlar
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre mahkemelerin nihai kararlarının onaylı suretlerine ilam denir. Hukuk mahkemelerinin eda hükmü içeren kararları, ceza mahkemelerinin ve idare mahkemelerinin kararları, Sayıştay ilamları, hakem kararları ilam olarak değerlendirilir ve ilamlı icraya konu edilebilir.
İlam niteliğindeki belgeler
• Mahkeme içi sulhler
• Mahkeme huzurundaki kabuller ve icrai nitelikteki feragatlar
• Temyiz kefaletnameleri
• İcra dairesindeki kefaletler
• Kayıtsız şartsız para borcu içeren düzenleme biçimindeki noter senetleri
Ayrıca bu belgelerin dışında Avukatlık Kanunu ve Noterler Kanunu gibi birçok özel kanunda ilam niteliğinde belgelere yer verilmiştir.
Kesinleşmeden İcra edilemeyecek ilamlar
• Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin ilamlar,
• Aile ve kişiler hukukuna ilişkin ilamlar,
İstisnası: Nafaka ilamları kesinleşmeden icraya konulabilir.
• Sayıştay ilamları,
• Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin ilamlar,
• Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve tescile itiraza ilişkin kararlar,
• Ceza mahkemelerinin yargılama giderlerine ilişkin ilamları,
• Menfi tespit davasında borçlu lehine verilen tazminata ilişkin ilamlar.
Hakem kararları kesinleşmeden icra edilemeyecek hükümler arasındayken, 6100 sayılı yeni Hukuk Muhakemeleri Kanununun 439. maddesi gereği artık kesinleşmeden icra edilebilir hale gelmiştir.
İcranın durdurulması
Kesinleşmeden icra edilemeyecek ilamların dışındaki ilamlar hakkında, ilamlı icra takibi başlatılması halinde, hükmün temyiz edilmiş olması icrasını durdurmayacaktır. Borçlunun icrayı durdurabilmek için Yargıtay’dan icranın durdurulması kararı alması gerekir. Bunun için;
• Borçlu öncelikle ilk derece mahkemesinin kararını temyiz etmeli ve icranın durdurulmasını talep etmelidir,
• Daha sonra icra dairesine başvurarak teminat karşılığında, Yargıtay’dan icranın durdurulmasına ilişkin karar getirinceye kadar kendisine uygun bir süre verilmesini(mehil vesikası) talep eder,
• İcra dairesinin vermiş olduğu süre içerisinde Yargıtay bir karar vermemiş ise, icra dairesi yeniden bir süre verir.
• Yargıtay acele bir şekilde dosya üzerinden karar verir ve talebi reddederse takip kaldığı yerden devam eder, talebin kabulü halinde hükmün icrası, Yargıtay’ın temyiz incelemesinin sonuna kadar ertelenir.
Nafaka ilamları hakkında teminat karşılığında dahi icranın durdurulması kararı verilmez.
İcranın iadesi
Kesinleşmeden icra edilebilecek bir ilam temyiz edilmiş, başlatılmış olan icra takibinde de icranın durdurulması kararı verilmemiş ise, hüküm icra edildikten sonra da üst mahkeme tarafından bozulursa, başvurulacak yol icra dairesinden icranın eski hale iadesidir. Tabi burada Yargıtay’ın hükmü bozmuş olması icrayı durdurur, bu bozma kararının aynı zamanda şekli anlamda borçlu lehine kesinleşmesi ile icra edilenlerin eski hale iadesi gündeme gelir. Eski hale iade için ayrıca bir mahkeme kararına ihtiyaç yoktur. Aynı zamanda eski hale iadede iyi niyetli üçüncü kişilerin hak kazanımları korunur.
İcranın Geri Bırakılması
İstenebileceği yerler;
• Temyize gidilirse Yargıtay’dan istenir.
• Yargılamanın yenilenmesi istenirse bunu inceleyen mahkemeden istenir. Ayrıca İcra Mahkemesinden de istenebilir.
İcra mahkemesinden istenebilmesi için;
• Borcun itfa edilmesi,
• Borcun zamanaşımına uğraması,
• Alacaklının borçluya süre vermesi gerekir.
İcra emrinin tebliğinden önceki durumlar
Bu sebepler icra emrinin tebliğinden önce gerçekleşirse icra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde bu yola başvurulabilir. İcra emrinin tebliğinden önce gerçekleşen bu durumların ileri sürülmesi, ilamsız icradaki itirazla benzerlik göstermektedir. İcra mahkemesine başvuran borçlunun elinde, yetkili mercilerce düzenlenmiş veya onaylanmış ya da icra dairesinde, mahkeme önünde veya icra mahkemesinde ikrar edilmiş olan belgelerle ispat edilir. Zamanaşımının ileri sürülmesi halinde belge zorunluluğu bulunmaz.
İcra emrinin tebliğinden sonraki durumlar
Bu sebepler icra emrinin tebliğinden sonra gerçekleşirse süresiz olarak bu yola başvurulabilir. İcra emrinin tebliğinden sonra gerçekleşen bu durumların ileri sürülmesi, ilamsız icradaki icra takibinin iptali ve taliki ile benzerlik göstermektedir. İcra mahkemesine başvuran borçlunun elinde, noterlikçe düzenlenmiş veya onaylanmış belge veya icra tutanağı ile ispat edilir. Zamanaşımının ileri sürülmesi halinde belge zorunluluğu bulunmaz.
