İDARİ MAKAMLARIN SÜKUTU (ZIMNİ RET) HALİNDE SÜRE (m. 10)

İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler (İYUK m. 10/1). Başvuruya 30 gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer 30 günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler (m. 10/2). Örneğin, tayin için Milli Eğitim Bakanlığına başvuru yapan öğretmenin başvurusuna 30 gün içinde cevap verilmemesi, bu talebin zımnen reddedildiği anlamına gelir. Öğretmen, 30 günün sonundan itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açarak bu zımni ret kararının iptalini isteyebilir.

30 günlük cevap verme süresinin son gününün tatil gününe veya adli tatile denk gelmesi bu süreyi uzatmaz. Örneğin, 30 günlük cevap verme süresinin son günü 30 Temmuz’a denk gelirse, dava açma süresi 31 Temmuz’dan itibaren işlemeye başlar.

30 günlük süre içinde idarece bir cevap verilmesine karşın verilen cevap kesin değilse (yani ne ret ne de kabul anlamına geliyorsa) ilgili bu cevabı, isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebilir. Bu takdirde dava açma süresi işlemez. Ancak, bek-leme süresi başvuru tarihinden itibaren 4 ayı geçemez (m. 10/2). İlgili, 4 aylık süre içinde kesin ret cevabı verilirse bu cevabı izleyen günden, herhangi bir cevap verilmezse 4 aylık sürenin sonundan itibaren süresi içinde dava açabilir. Örneğin, tayin için Milli Eğitim Bakanlığına baş-vuru yapan öğretmenin başvurusuna verilen cevap kesin değilse, öğretmen;

▶ Dilerse bu kesin olmayan cevabı ret cevabı sayarak 60 gün içinde dava açabilir,
▶ Dilerse bu kesin olmayan cevap üzerine, başvuru tarihinden itibaren 4 ay boyunca ke-sin bir cevap bekleyip, bu süre içinde de cevap gelmemesi halinde 4 aylık sürenin sonundan itibaren 60 gün içinde dava açabilir.
Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, 30 günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren 60 gün32 içinde dava açabilirler (İYUK m. 10/2). Örneğin, tayin talebiyle başvuru yapan öğretmene MEB tarafından 30 gün içinde hiçbir cevap verilmezse; fakat bu süre geçtikten gerek dava açma süresi içinde gerekse dava açma süresi geçtikten sonra ve hatta yıllar sonra ret cevabı gelirse, bu cevap yeni bir dava açma süresi başlatır ve öğretmen 60 gün içinde ret cevabının iptali için idare mahkemesinde dava açabilir33.
Söz konusu hükümler kapsamında, idari makamların sükutu (zımni ret) halinde dava açma hakkından söz edilebilmesi için gerekli şartlar şunlardır:

▶ Başvuru, davaya konu olabilecek bir işlem veya eylem tesis edilmesi amacıyla yapılmalıdır (salt görüş veya bilgi talebi içeren başvurular bu kapsamda değerlendirilmez),
▶ Başvuru, yetkili makama yapılmalıdır (o konuda yetkili olmayan makama yapılan başvurular bu kapsamda değerlendirilemez),
▶ Başvuru, ilk başvuru olmalıdır (ilk başvurunun reddedilmesinin ardından dava açılması yerine idareye aynı konu ve kapsamda ikinci kez başvurulması halinde bu başvuruların reddedilmesi, yeni dava hakkı vermez),