MENFİ TESPİT DAVASI
Davacı: Borçlu
Davalı: Alacaklı
Görevli Mahkeme: Genel mahkemeler
Yetkili Mahkeme: Takibin yapıldığı yer ya da Davalı alacaklının yerleşim yeri
Süresi: Borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kalıncaya kadar her zaman açılabilir.
İspat Yükü: Davalı alacaklının üzerinde.
Borçlu, borçlu olmadığını tespit ettirebilmek için takip başlatılmadan önce veya takip başlatıldıktan sonra, borçlu olmadığı parayı cebri icra tehdidi altında ödemek zorunda kalıncaya kadar bu davayı açabilir. Ödedikten sonra artık bu davayı açmasında güncel bir hukuki yararı kalmayacağı için açacağı dava istirdat davasıdır. Borçlu bu davayı açtıktan sonra borcu icra dairesi kanalıyla ödemek zorunda kalırsa dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşür.
İtirazın iptali davasını kaybetmiş olan borçlunun bu davayı açması mümkün değilken, itirazın kaldırılması sonunda verilen karar maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmediğinden borçlu bunu kaybetse bile menfi tespit davası açabilir.
Davanın reddi: Mahkeme yaptığı inceleme sonunda borçluyu haklı görmezse davanın reddine karar verir ve borçlunun, borçlu olduğu kesin hükümle tespit edilmiş olur. Takip daha önce tedbiren durdurulmuş ise takibe kaldığı aşamadan devam edilebilir. Daha önce itirazın kaldırılması sonunda borçlunun mahkum edildiği ve bu davanın açılması ile bekletilen tazminatlar tahsil edilebilir hale gelir.
Davayı kaybeden borçlu, mahkeme tarafından re’sen (kendiliğinden) takip konusu alacağın %20’ sinden aşağı olmayan tazminata mahkum edilir. (Bu tazminat için takibin tedbiren durdurulmuş olması gerekir)
Davanın kabulü: Mahkeme yaptığı inceleme sonunda borçluyu haklı görürse davanın kabulüne karar verir ve borçlunun, borçlu olmadığı kesin hükümle tespit edilmiş olur. Bu karar ile takip derhal durur ve kesinleşmesi ile düşer. Daha önce itirazın kaldırılması sonunda borçlunun mahkum edildiği ve bu davanın açılması ile bekletilen tazminatlar kaldırılır.
Davayı kaybeden alacaklı, takibinde haksız ve kötü niyetli olmak şartıyla ve borçlunun talebi üzerine %20’sinden aşağı olmayan tazminata mahkum edilir.
