Arabuluculuk, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların gönüllü bir şekilde çözülmesine yardımcı olan alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabuluculuk süreci, tarafsız bir üçüncü tarafın (arabulucu) yönlendirmesiyle gerçekleşir ve tarafların anlaşmaya varmasını amaçlar.
Arabuluculuk süreci, genellikle şu adımlardan oluşur:
- Başvuru: Taraflar, anlaşmazlıklarını arabulucuya başvurarak çözmek istediklerini belirtirler.
- Arabulucu Seçimi: Taraflar, bir arabulucu seçmek için anlaşır veya arabulucunun atanması için bir kuruma başvururlar. Arabulucunun tarafsız ve bağımsız olması önemlidir.
- Ön Hazırlık: Arabulucu, taraflarla ayrı ayrı görüşmeler yaparak anlaşmazlığın detaylarını ve tarafların beklentilerini anlamaya çalışır. Bu aşamada, gizlilik ve güvenlik prensipleri ön plana çıkar.
- Ortak Toplantı: Taraflar, arabulucu eşliğinde bir araya gelir ve anlaşmazlığın çözümü için tartışır. Arabulucu, iletişimi düzenler, tarafların duygusal tepkilerini kontrol etmelerine yardımcı olur ve tarafların ihtiyaçlarını anlamaya çalışır.
- Çözüm Bulma: Taraflar, arabulucunun rehberliğinde bir çözüme ulaşmaya çalışır. Arabulucu, tarafların ortak çıkarlarını belirlemek ve uzlaşmazlık konularında çözümler sunmak için farklı teknikler kullanır.
- Anlaşmanın Düzenlenmesi: Taraflar, arabuluculuk süreci sonucunda anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma yazılı olarak düzenlenir. Anlaşma, tarafların taahhütlerini ve çözüm yollarını içerir.
Arabuluculuk, mahkemeye gitmek yerine daha hızlı, uygun maliyetli ve taraflar arasında daha sürdürülebilir çözümler sağlayan bir yöntemdir. Türkiye’de, 2013 yılında yürürlüğe giren Arabuluculuk Kanunu ile arabuluculuk süreci resmi bir hale getirilmiştir. Arabuluculuk, özellikle ticari anlaşmazlıkların çözümünde sıkça tercih edilen bir yöntemdir.
Ancak arabuluculuk süreci, her türlü anlaşmazlık için uygun olmayabilir. Özellikle ciddi suçlar, aile hukukuyla ilgili konular ve bazı kamu davaları arabuluculuk sürecine tabi tutulamaz. Ayrıca, tarafların gönüllü olarak arabuluculuğa başvurması ve sürece katılımı önemlidir. Taraflardan biri arabuluculuğa katılmak istemezse veya anlaşmaya varılamazsa, arabuluculuk süreci sonlandırılır ve taraflar mahkemeye başvurabilir.
Sonuç olarak, arabuluculuk anlaşmazlıkların çözümünde etkili bir yöntemdir. Türkiye’de de arabuluculuk süreci yasal olarak tanınmış ve desteklenen bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Taraflar arasındaki anlaşmazlıkların arabuluculuk yoluyla çözülmesi, hukuk sisteminin yükünü azaltırken, taraflara daha hızlı ve daha sürdürülebilir çözümler sunmaktadır.
