AB’NİN YETKİLERİ
AB’nin yetkileri açısından antlaşmaların getirdiği yenilikler:
Avrupa Tek Senedi —-> Çevre, araştırma ve kalkınma alanları eklendi
Maastricht Antlaşm —-> Katmanlı Yetki ilkesi getirildi
Amsterdam Antlaşm —-> Katmanlı yetki protokolü ile yakın işbirliği kurma
Nice Antlaşması —-> Yakın işbirliğine başvurmayı kolaylaştırma
Lizbon Antlaşması —-> Katmanı Yetkiye uyulup uyulmadığına dair ulusal parlamentolara denetim yetkisi verildi
-Birliğin yetki sınırlarını belirleyen ilkeler:
*İhtisas ilkesi (sınırlı yetki). *Katmanlı yetki ilkesi *Orantılılık ilkesi
Yetkilerin AB’ye Devrinde izlenen İlkeler
-Birliğe tanınan yetkilerin esasını sınırlı yetkiler oluşturur. Ancak zımni ve esnek yetkiler de mevcuttur.
1.Sınırlı Yetki ilkesi:
–Her uluslararası örgüt gibi AB de sınırlı yetkilere sahiptir. Yetkileri, üye devletlerin yetki devrini kabul ettiği ve kurucu antlaşmada belirtilen alanlarla sınırlıdır. Birliğe verilmeyen her yetki, üye devlete aittir. Yani, Birlik, ancak antlaşmadaki açık bir hükme dayanılarak yetki kullanabilir.
- Zımni Yetkiler
–Antlaşmalar kurumlara somut görev verdiği halde bunun için açık bir yetki hükmü vermemişse, ilgili kurum faaliyetin gerektirdiği ölçüde zımni yetki kullanabilir. Yani kendisine açıkça tahsis edilen görevleri yürütmek için zımni yetkilere sahiptir.
- Tamamlayıcı (İkincil) Yetkiler
-Antlaşmalarda tanımlanan amaçlardan birinin Birlik tarafından gerçekleştirilmesi zaruri hale gelirse, ancak bunun için bir yetki tanınmamışsa, Konsey, Komisyonun önerisi üzerine ve Avrupa Parlamentosu’nun muvafakati üzerine uygun tedbirler alır.
4.Birlik Yetkilerinin Sınıflandırılması
Lizbon Ant, AB’nin yetkilerini 3 kategoride ele almıştır:
ÜMünhasır Yetkiler ÜPaylaşılan Yetkiler
ÜÜye devletlerin eylemlerin desteklemek, koordine etmek için kullanılan yetkiler
a-Münhasır Yetkiler
Antlaşmaların Birliğe belirli bir alanda münhasır yetki vermesi halinde, sadece Birlik Yasama faaliyetinde bulunabilir ve hukuken bağlayıcı tasarruflar kabul edilir.
-Münhasır Yetkiler: Gümrük birliği, ortak ticaret politikası, para politikaları…
b-Paylaşılan Yetkiler
AB yetkilerinin esasını paylaşılan yetkiler oluşturur. Birlikle üye devletlerin ayrı ayrı kullanabileceği paylaşılmış yetkilerdir. Ancak bunlar aynı anda kullanılamaz. Üye devletler, Birlik yetkilerini kullanmadığı ölçüde kullanabilir.Örnek: İç Pazar, özgürlük, güvenlik, adalet, enerji, taşımacılık vs.
c-Üye devletlerin eylemlerini desteklemek veya tamamlamak üzere kullanılan yetkiler
Bu kategorideki yetkiler ulusal olup, Birlik yetkisi, üye devletlerin eylemlerini desteklemek, koordine etmek veya tamamlamakla sınırlıdır. (Sanayi, kültür, turizm, insan sağlığı, sivil savunma
