Tespit Davası Nedir?

Tespit Davası Nedir?

Tespit davaları bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığı, içeriğinin belirlenmesi ya da bir senedin sahte olup olmadığını tespite yarar. Bu nedenle tespit davaları sonucunda verilen hükmün etkisi eda davalarında verilen hükme nazaran daha sınırlıdır. Tespit davasının açılabileceği haller, eda davasının açılabileceği hallerden daha geniştir. Tüm eda davasına konu huşularda dava açılabileceği gibi ayrı inşai hakkın da tespiti istenebilir. Henüz eda davası açılamayacak hallerde de tespit davası açılır. Tespit davası açan davacı hukuken korunmaya değer, güncel bir yararının bulunduğunu açıkça ortaya koymak ve hukuki yararını ispatlamak zorundadır.

Maddi vakıalar tek başına tespit davasına konu olamazlar. Maddi vakıaların tek başına tespiti isteniyorsa delil tespiti kurumuna başvurulması gerekir.

Bir hukuki ilişki hakkında henüz şartları oluşmadığından eda davası açılmıyorsa tespit davası açılabilir. Tespit davası sonunda tespit edilen hak taraflarca yerine getirilmiyorsa bu sefer hakkın yerine getirilmesi için eda davası açılmalıdır. Tespit davası eda davasının öncüsü niteliğindedir. Gelecekte kurulacak bir hukuki ilişki için tespit davası açılamaz. Ancak mevcut bir durumun gelecekteki hukuki durumunun, gelişiminin tespiti için tespit davası açılabilir. Geçmişteki bir hukuki ilişki de tespit davasına konu olabilir. Hukuki ilişkinin varlığına yönelik davalara olumlu, hukuki ilişkinin yokluğunun tespiti için açılan tespit davalarına olumsuz tespit davası denir.

Tespit davasının açılabilmesi için de hukuki yararın bulunması gerekir.

Tespit davası açıldıktan sonra eğer şartları gerçekleşmiş ise eda davası açılması iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağı ile karşılaşmadan davacı davaya eda davası olarak devam edebilir. Tespit davası sonunda verilen hükümler, edaya yönelik emri içermediğinden ilamlı icra yoluyla takip edilemez.