Türk Hukuk Tarihi / Online Test-10 (Çözümlü)

Kamu yararının gerektirdiği durumlarda şer’î vergiler dışında toplanan vergilere örfî vergiler denilmiştir.Esas itibariyle iki tür örfî vergi vardır: Tekâlif-i divaniye veya avârız-ı divaniye de denilen avârız vergileri ve rüsum-ı örfiye vergileri. Bir de bunlar dışında kalan örfî vergilerden söz edilebilir.

Osmanlı sultanı tahta çıktıktan sonra paytahttaki önde gelen yöneticiler kendi­sine biat ederlerdi.Biat İslam hukukuna göre devlet başkanı (halife, imam) olacak kimseye, önde gelenlerin bağlı kalacağına dair teminat vermesiydi; bunun karşı­lığında devlet başkanı da hukuka uygun, adaletli bir yönetim sergileyeceğine dair söz vermiş olurdu.

Osmanlı Devletindeki bütün kadıları tayin yetkisi devletin başı sıfatıyla padişaha aittir. Fakat padişah bu yetkisini kazaskerlere bırakmıştır.

1831 tarihli Belçika Anayasası ve 1850 tarihli Prusya Anayasası’ndan esinlenilerek Kanun-ı Esasi düzenlenmiştir.

Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra kamu hukuku alanında ilk hazırlanan yasa 1840 Ceza Kanunnamesi'dir.

1876 Kanun-ı Esasi uyarınca, padişah yürütme organının başıydı. Heyet-i Vükela’nın (Bakanlar Kurulu) başkan ve üyelerini, yani sadrazamı, şeyhülislamı ve vekilleri padişah tayin eder ve azlederdi. Meclis-i Umumi adını taşıyan yasama meclisi ise Heyet-i Âyân ve Heyet-i Mebusandan oluşmaktaydı. Heyet-i Âyân’ın üyeleri padişah tarafından ömür boyu bu görevde kalmak üzere atanırlarken, Meclis-i Mebusan’ın üyeleri, her elli bin erkek nüfusa bir temsilci olmak üzere, dört yıl için, seçim yoluyla bu göreve gelirlerdi.

1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlayan reform hareketlerinin (modernleş­menin) sonucu olan Osmanlı Devletinin ilk anayasası (Kanun-ı Esasi), 23 Ara­lık 1876’da ilan edilmiştir.

Had suçları hırsızlık, zina, zina iftirası, şarap içme-sarhoşluk, yol kesme, isyan ve dinden dönme suçlarıdır. Kısas suçları ise adam öldürme ve yaralamadır. Bu dokuz suçun dışında kalan ve tek tek sayılmasına imkân olmayan örneğin rüşvet, kalpazanlık, casusluk gibi suçlar ta’zîr grubunu oluşturur.

Müftülerden fetva almanın iki yönlü faydası olmuştur. Biri müçtehit hukukçu olmayan kadıya aradığı hukukî hükmü getirmesi, diğeri de mahkemeye gitmeden insanlara dinîhukukî meselelerini kolay ve masrafsız bir şekilde çözme imkânı sağlamasıdır. Böylece mahkemeye intikal edecek dava sayısı azalmıştır. Bu işlevleri sebebiyle Osmanlı Devleti vilayet, sancak, kazâ gibi idarî birimlere kadılar tayin ettiği gibi müftüler de tayin etmiştir.