TEK DÜZEN MUHASEBE SİSTEMİ AMACI VE KAPSAMI
26 Aralık 1992 tarihinde yayınlanan 1. No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’nde, yapılan bu düzenlemenin amacı, niteliği ve kapsamı anlatılmıştır.
Yapılan düzenleme; Bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapılmıştır. Ayrıca yapılan düzenlemenin;
- Muhasebe bilgilerinin karar alma durumunda bulunan ilgililere yeterli ve doğru olarak ulaştırılmasına,
- Farklı işletmeler ile aynı işletmenin farklı dönemlerinin karşılaştırılmasına,
- Mali tablolarda yer alan hesap adlarının tüm kesimler için aynı anlamı vermesine,
- Muhasebede terim birliğinin sağlanması suretiyle anlaşılabilir olmasına,
- İşletmelerle ilgililer arasında güven unsurunun oluşturulmasına, yönelik olduğu belirtilmektedir.
Tebliğde vurgulanan amaçtan da görüleceği üzere, yapılan düzenleme ile tüm Türkiye’de muhasebe uygulamalarında tekdüzenin sağlanması hedeflenmekte ve tüm kesimler için işletme dilinin aynı olması amaçlanmaktadır.
Tekdüzen Muhasebe Sistemi’ne uyacak işletmeler Muhasebe Uygulama Tebliğleri ile belirlenmiştir. Buna göre bilanço esasına göre defter tutan gerçek ve tüzel kişiler, tebliğde belirtilen muhasebe usul ve esaslarını uygulamak zorundadır.
Bilanço esasına göre defter tutmakla beraber aşağıda belirtilen işletmeler “Mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması”, “Tekdüzen hesap çerçevesi”, “hesap planı ve işleyişi” hükümlerine uymak zorunda değildirler.
- Banka ve Sigorta Şirketleri,
- Özel Finans Kurumları,
- Finansal Kiralama Şirketleri (Factoring vb. alanlarda faaliyet gösterenler dahil),
- Menkul Kıymet Yatırım Fonları, Aracı Kurumlar ve Yatırım Ortaklıkları.
Ancak söz konusu mali kesim işletmelerinin “Muhasebe Temel Kavramları”na “Muhasebe Politikalarının Açıklanması” esaslarına ve “Mali Tablolar İlkeleri” ne uymaları gerekmektedir. Yine işletme hesabı esasına göre defter tutan işletmelerin sadece “Muhasebenin Temel Kavramları”na uymakla yükümlü bulundukları tebliğde belirtilmektedir.
