Sözleşmenin Tamamlanması

Tarafların irade beyanlarının yorumlanmış ve sözleşmenin ikinci derecede unsurun sözleşmede düzenlenmemiş olduğu sonucuna varılmışsa, sözleşmede bir boşluk söz konusu olur. Sözleşmedeki bu boşluğun doldurulmasına sözleşmenin tamamlanmasını gerektirir. Sözleşmedeki boşluk tarafların bu noktayı isteyerek düzenlememiş olmalarından ya da bu konu üzerinde hiç durmamış olmalarından kaynaklanabilir.

Taraflar sözleşme yapılırken konu üzerinde hiç durmamışlarsa: Sözleşmedeki boşluk varsa öncelikle bir yedek hukuk kuralı ile doldurulur. Sözleşmedeki boşluğu doldurmaya elverişli bir kanun hükmü yoksa fakat örf adet hukukunda uygulanabilir bir kural varsa, hakim sözleşmenin boşluğunu bu kuralla dolduracaktır. Sözleşmedeki boşluğun kanun hükmü veya örf adet hukuku kuralı ile doldurulamadığı hallerde hakim” işin mahiyetine bakarak” boşluğu taktir yetkisine göre dolduracaktır. Bunun için hâkim dürüstlük kuralına göre tarafların farazi ortak arzularım tayin edecektir.

Tarafların sözleşme  yapılırken  konu  üzerinde  durmuşlarsa;  bu  durumda çeşitli ihtimaller ortaya çıkmaktadır.

1. Taraflar üzerinde durdukları konuda anlaşmaya varamamışsa sözleşme kurulmamış olur ve tamamlanması da söz konusu olmaz.
2. Taraflar üzerinde durdukları konuda bir düzenlemeye gerek görmemişlerse veya düzenlemeyi ihmal etmişlerse, bu durumda kanuni düzenlemelerden ayrılmak istememişlerdir. Burada sözleşmedeki boşluk yedek hukuk kuralı ile, bu yoksa örf adet hukuku kuralı ile doldurulacaktır, bunun da olmaması halinde hâkim MK m. l uyarınca boşluğu dolduracaktır.
3. Taraflar üzerinde durdukları konunun düzenlenmesini ileriye bırakmış fakat sonra bu düzenlemeyi yapmada anlaşamamışlarsa bu durumda tarafların konuya ilişkin yedek hukuk kurallarının uygulanmasını istemedikleri sonucu ortaya çıkar. Bu durumda sözleşmedeki boşluk yedek hukuk kuralı ile doldurulamaz. Boşluğun tarafların farazi müşterek arzusunun tespiti ile doldurulması da mümkün olamaz. Zira taraflar bu konu üzerinde anlaşamamışlardır. Burada, tarafların farazi müşterek arzusundan söz etmeksizin hâkimin işin mahiyetini dikkate alarak boşluğu doldurması gerekir.