Olağanüstü hal ilanı, Türkiye’de Anayasa’nın 119. maddesi uyarınca yapılır. Bu maddeye göre, “Millî güvenliğin veya kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması veya temel hak ve özgürlüklerin genel olarak tehlikeye girmesi halinde, Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu’nun önerisi üzerine ve TBMM’nin salt çoğunluğunun kararıyla olağanüstü hâl ilân edebilir.”
Bu durumda, olağanüstü hal ilanı için üç şartın yerine getirilmesi gerekmektedir: Millî güvenliğin veya kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, temel hak ve özgürlüklerin genel olarak tehlikeye girmesi ve TBMM’nin salt çoğunluğunun kararı.
Olağanüstü hal ilanı, ülkede yaşanan acil durumlarda alınan bir tedbirdir. Bu tedbir, devletin vatandaşlarına karşı sorumluluğunu yerine getirme amacı taşır. Olağanüstü hal ilanı, doğal afetler, terör saldırıları, savaş gibi durumlarda devletin halkını korumak için aldığı bir tedbirdir.
Sonuç olarak, Türkiye’de olağanüstü hal ilanı Anayasa’nın 119. maddesi uyarınca yapılır ve ülkenin millî güvenliğinin veya kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması veya temel hak ve özgürlüklerin genel olarak tehlikeye girmesi halinde, Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu’nun önerisi üzerine ve TBMM’nin salt çoğunluğunun kararıyla olağanüstü hâl ilân edebilir. Bu durumda, devletin vatandaşlarına karşı sorumluluğunu yerine getirme amacı taşır.
Olağanüstü hâl ilanı sebepleri şunlardır:
- a. Savaş, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi
- b. Seferberlik
- c. Ayaklanma
- d. Vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma
- e. Ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması
- f. Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması
- g. Şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması
- h. Tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması
