KOLLUK FAALİYETİNİN SINIRLARI
‒ Anayasal Sınırlar; Kolluk, kanunilik ilkesi çerçevesinde yasal dayanak olmadan hareket etmemelidir. Kanunilik ilkesi bu alanda katı bir şekilde uygulanmaktadır. Çünkü, kolluk faaliyetleri, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasına yol açabilir. Anayasada temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasına ilişkin tüm hükümler kolluk faaliyetleri açısından da geçerlidir. AY.m.13’te her özgürlük için o özgürlüğü düzenleyen ilgili maddede hangi sebeplerle sınırlanabileceği belirtilmiştir. Bunun anlamı o özgürlüğün genel idari kolluk tarafından sınırlanamayacağıdır. Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasının sınırına ilişkin AY. m. 14-15: demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmama, hakkın özüne dokunmama, ölçülülük gibi ilkeler önemlidir. Kollukta ölçülülük ayrıca önemlidir. Buna göre; tehdidin ağırlığıyla, alınan kolluk tedbirinin ağırlığı arasında bir oran olmalıdır. Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerin bir bölümü kolluk müdahalesine kapalıdır: özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı, haberleşme hürriyeti… Bazıları ise açıktır: haberleşme ve seyahat hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yaymahürriyeti…
Hakkın özüne dokunma yasağı: Bir hakkın kullanılmasını tümüyle etkisiz kılan bir sınırlama anayasada öngörülen nedenlerden biriyle de yapılsa yasaktır.
‒ Kolluk Faaliyetinin İdari İşlemler Aracılığı İle Yapılmasından Kaynaklanan Sınırlar: idari işlemlerin unsurlarına göre bazı sınırlamalar vardır:
→ Yetki; kolluk faaliyetinde yasallık ilkesi yoğun olarak uygulanır. O yüzden örneğin valiye tanınan yetkiyi belediye başkanı kullanamaz.
→ Şekil; Kolluk faaliyetine ilişkin şekil ve usul kuralları öngörüldüyse bunlara uyulması zorunludur.
→ Sebep-Konu; Kamu düzenine yönelik bir tehdidin ortadan kaldırılması için alınması gerekenden daha ağır bir önlem alınmışsa bu, hukuka aykırıdır. Yani gereksiz yere alınan önlem hukuka aykırıdır. Örneğin valiliğin toplantıyı erteleme imkanı varken, yasaklaması sebep-konu arasındaki orantısızlığın doğmasına yol açar. Önlem gerekli ve yeterli olmalıdır.
→ Amaç; Kolluk faaliyeti, kamu yararına olsa dahi kamu düzenini aşan bir amaca sahip olamaz.
Örneğin, hazineye gelir sağlamak kamu yararına yöneliktir; ancak kamu düzenini aşmaktadır.
OHAL ve Sıkıyönetim uygulamaları çerçevesinde kolluk yetkileri genişleyebilir.
