Kollektif Şirket
Kollektif şirkette ortakların sorumluluğu sınırsızdır. Bu sebeple kollektif ortaklık sayısı uygulamada çok azdır.
Kollektif şirket Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kollektif şirketin tüzel kişiliği vardır. Kollektif şirket bir şahıs ortaklığıdır.
Kollektif şirketin en az iki ortağının olması gerekir. Ortaklara bir üst sınır getirilmemiştir ama pratikte birkaç ortaktan fazla ortak olmaz. Kollektif ortaklığın ortağı tüzel kişi olamaz, ortaklar sadece gerçek kişiler olabilir.
Kollektif şirket bir ticari işletmeyi işletmek için kurulur. Ticari işletme yoksa kollektif şirket yoktur. Şirket ticaret siciline tescil edilirken bu özelliğin var olup olmadığı sicil müdürlüğünce denetlenir.
Kollektif şirketin ticaret unvanı vardır. Ortakların ticaret unvanı yoktur.
Kollektif şirketin ortakları şirket borçlarından dolayı sınırsız olarak sorumludurlar.
Kollektif şirketin tüzel kişiliği vardır. Bu sebeple kollektif şirketin ortaklarının sorumluluğu ikinci derecedendir. Bu sebeple şirketin ayrı bir malvarlığı, dava ehliyeti, taraf ehliyeti, hak ve fiil ehliyeti vardır.
Kollektif şirket yazılı bir sözleşmeyle kurulur. Yazılı sözleşmenin asgari unsurları kanunda belirtilmiştir. Şirket sözleşmesindeki imzaların noterce onaylanması gerekir. Noter kanunilik denetimi yapamaz. Kanunilik denetimini ticaret sicili yapar.
Noter imzaları onayladıktan sonra 15 gün içinde ticaret siciline başvurulur ve tescil yaptırılır. Tescil ile birlikte tüzel kişilik doğar. Sözleşmedeki asgari unsurlar tescilden sonra ilan edilir.
Sözleşmeye, kanundaki unsurlara aykırı olmamak kaydıyla her türlü kayıt koyulabilir.
Sözleşmede gerekli kanuni unsurlara aykırılık varsa şirket adi şirket sayılır.
İç İlişki
Adi ortaklığa benzer olarak ortaklık kararı ile yönetici atanabilir. Kollektif ortaklıkta adi ortaklıktan farklı olarak burada oybirliği değil çoğunluk aranır. Aranan çoğunluk aksi kararlaştırılmadıkça kişi çoğunluğudur.
Kollektif şirketteki olağan ve olağanüstü işlemler kanunda sayılmıştır.
Adi ortaklıktan farklı olarak, yönetim yetkisinin kaldırılmasında tersine işlem esası olduğu kesindir. Yani ortaklık kararı ile atanmışsa ortaklık kararı ile, ortaklık sözleşmesi ile atanmışsa sözleşme değişikliği ile azledilebilir. Gecikmesinde çekince bulunan hallerde tek ortak bile mahkemeye başvurabilir.
Ortaklık kararları için oybirliği değil, oy çocukluğu aranır.
Kollektif ortaklık sözleşmesinde sermayenin miktarı, sermaye olarak taahhüt edilen para miktarı, ayni sermayenin değeri ve değerin nasıl ölçülmüş olduğu, sermaye olarak kişisel emek koyulmuşsa bu emeğin niteliği ve değeri belirtilir.
Rekabet yasağının ihlali halinde, ortaklığın, ortaktan tazminat isteme, ortağın yaptığı işlemlerin ortaklık adına yapılmış sayılmasını isteme, üçüncü kişilerin hesabına yapmış olduğu işlerden doğan menfaatlerin şirkete bırakılmasını isteme hakkı vardır.
Temsil
Kollektif şirkette tüzel kişilik olduğu için temsile ilişkin hükümler farklıdır. Organın fiillerinden ve eylemlerinden dolayı şirket sorumludur.
Şirketi temsile yetkili olan kişinin kim olduğu bellidir. Bu kişi, şirketin işletme konusuna giren tüm işlemleri yapma ve şirket unvanını kullanma yetkisine sahiptir. Temsilci, olağan ve olağanüstü tüm işlemleri yapabilir. Bu ayrım yönetici için vardır. Temsilcinin yetkisi adi ortaklıktaki gibi sınırlanamaz ve yapılan sınırlamalar iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez. Getirilebilecek tek sınırlama, tescil ve ilan edilmek kaydıyla birlikte imza sınırlamasıdır. Şube işleri ayrımı da getirilemez.
Sorumluluk
Ortakların sorumluluğu sınırsızdır ama ikinci derecededir. Yani öncelikle şirkete başvurulur ve şirketten borcu ödeyemediğinde ortaklara başvurulabilir. Şirkete karşı takip yapılıp aciz vesikası alındığında veya şirket sona ermişse şirket ortaklarına başvurulabilir.
İkinci dereceden sorumluluk için gerekli şartlar gerçekleşmemiş olsa bile, ikinci derece sorumluların malvarlığı üzerinde ihtiyati haciz koyulabilir. Şirketle birlikte şirket ortağı da iflas ettirilebilir. Bu sadece tacirlerin iflasa tabi olması kuralının bir istisnasıdır.
Sona Erme
Adi ortaklık hükümleri uygulanır. Haklı sebep halleri ayrıntılı olarak sayılmıştır.
Bir ortağın, şirketin yönetim işlerinde veya hesaplarının çıkarılmasında şirkete ihanet etmiş olması, kendisine düşen asli görevleri ve borçları yerine getirmemesi, kişisel menfaatleri uğruna şirketin ticaret unvanını veya mallarını kötüye kullanması, uğradığı sürekli bir hastalık veya diğer bir sebepten dolayı, üstüne aldığı şirketin işlerini yapmak için gerekli olan yeteneği ve ehliyetini kaybetmesi halleri haklı sebep oluşturur. Bu sayım tahdidi değildir.