Kıymetli Evrak Hukuku Pratik Çalışması
OLAY
Ayla, Can’ın 10 gün sonra teslim edeceği bilgisayara karşılık olmak üzere, 29.12.2015 tarihinde aşağıdaki çeki düzenleyerek vermiştir.
1. Yukarıdaki çekin unsurlarını inceleyerek geçerli olup olmadığını gerekçeli olarak açıklayınız. Düzenleme tarihinin gerçeği yansıtmaması bu çekin geçerliliğini etkiler mi? Neden?
Mutlak Zorunlu Unsurlar
• Çek Sözcüğü
• Belirli bir bedelin ödenmesi için kayıtsız ve şartsız havale
• Muhatap
• Düzenleme günü
• Düzenleyenin imzası
Alternatif Zorunlu Unsurlar
• Düzenleme Yeri (Düzenleme yeri gösterilmemiş ise Düzenleyenin adresi düzenleme yeri sayılır adres te yok ise çek geçersiz olur)
İhtiyari Unsurlar
• Ödeme Yeri (gösterilmemiş ise ödeme yeri muhatabın merkezidir)
• Lehtar (gösterilmemiş ise çek hamile sayılır)
Bu çek geçerli bir çektir. Düzenleme tarihinin gerçeği yansıtmaması çekin geçerliğini etkilemez. Kanunen düzenleme tarihinin gösterilmiş olması yeterlidir.
2. Yukarıdaki çek devir şekli açısından ne tür bir senettir? Bu senet devir şekli açısından başka bir şekilde düzenlenebilir miydi? Nasıl?
Yukarıdaki çek devir şekli açısından emre yazılı senettir. Çünkü lehtar gösterilmiştir ve menfi emre kaydı yoktur. Bu çeke menfi emre kaydı konularak nama yazılı hale getirilebilir. Ayrıca lehtar belirtilmeyerek veya hamiline kaydı konularak hamile yazılı şekilde düzenlenebilir.
3. Can ÖZKAN bu çeki hangi süre içerisinde bankaya ibraz etmelidir?
Türkiye Vakıflar Bankası A.Ş. Tacir Olmayan Çeki Eskişehir, 29.02.2016 Köprübaşı Şb. Eskişehir Hesap No: 1312110011 Vergi Kimlik No: 12321410121 Bu çek karşılığında Bay Can ÖZKAN’a veya emrine 1500.-TL (yalnız binbeşyüz lira).ödeyiniz.
(Ayla KORKUSUZ)
İmza
Düzenleme ve ödeme yeri aynı olduğu için 29.02.2016 tarihinden itibaren 10 (on) gün içinde ibraz edilmelidir.
4. Can ÖZKAN bu çeki aynı bankanın Bilecik şubesine ibraz ederse, ibraz süresi değişir mi? Neden?
Değişmez. Çünkü ibraz süresi çek üzerindeki düzenleme yeri ve ödeme yeri dikkate alınarak belirlenir. Düzenleme yeri ve ödeme yeri Eskişehir’dir. Çekin Bilecik şubesine ibraz edilmesi ödeme yerinin Bilecik olduğunu göstermez.
5. Çekin Muhatabı Bilecik şubesi olsaydı ibraz süresi değişir miydi? Neden?
Çekin muhatabı Bilecik şubesi olsaydı çek üzerinde görünen ödeme yeri Bilecik olacağından ibraz süresi değişir. Ödeme yeri ve düzenleme yeri farklı şehirler olacağından ibraz süresi 1 (bir) ay olur.
6. Can ÖZKAN bu çeki 29.12.2015 tarihinde muhatap bankaya ibraz ettiğinde,
banka üzerinde yazılı tarih gelmediği gerekçesi ile ödemeden kaçınabilir mi?
Neden?
Banka çek ödeme için kendisine ibraz edildiğinde, ödeme yapamaz. Çek bir ödeme
aracıdır, görüldüğünde ödenir; ancak 31.12.2017 tarihine kadar (Çek Kanunu’nun
geçici maddesi gereğince) çekin bankaya düzenleme tarihinden önce ibrazı mümkün
değildir.
7. Can ÖZKAN bu çeki bankaya ibraz ettiğinde hesapta 200.-TL var ise banka hangi miktar ile sorumludur? Can ÖZKAN kısmi ödemeyi reddederse bunun hukuki sonucu nedir?
Çek bankaya ibraz edildiğinde, hesap kısmen müsait ise bankanın her bir çek yaprağı için sorumlu olduğu miktar 1.200.-TL olduğundan banka hesaptaki 200.-TL’yi sorumlu olduğu miktarı da ekleyerek 1400 TL olarak Can ÖZKAN’a ödemelidir. Can ÖZKAN bu kısmi ödemeyi kabul etmez ise çek bedelinin ödenmemesi nedeniyle bu miktar için müracaat borçlularına başvuramaz ancak kalan miktar için müracaat borçlularına başvurma olanağı vardır.
8. Çek 29.02.2016 tarihinde muhataba ibraz edildiğinde karşılığı yok ise, Can ÖZKAN hangi koşullarla hangi hukuki yollara başvurabilir?
Süresi içinde ibraz edilen çek ödenmediğinde, kanunun öngördüğü şu üç yoldan biri ile durum tespit ettirilmelidir:
• Protesto
• Muhatabın (bankanın) çek üzerine yazacağı beyan
• Bir takas odasının aynı şekilde beyanı
Ödememe halinin tespitinden sonra, çek bedelinin tahsili için hukuki sorumluluk altına giren kişilere (düzenleyen, cirantalar, avalistler) başvurabilir (dava açabilir, kambiyo senedi yoluyla icra takibi). Ayrıca çek bedelini ödemeyen düzenleyen, Çek kanunu gereğince 10 günlük düzeltme süresi içinde düzeltme hakkını kullanmaz ise bu on günlük sürenin bitiminden itibaren, karşılıksız çekten dolayı idari yaptırım söz konusu olur.
9. Hesabında yeterli para olan Ayla KORKUSUZ, ibraz süresi içinde bu çekin ödenmesini hangi koşullarla ve nasıl engelleyebilir?
Düzenleyen muhataba, çekin kendisinin veya üçüncü kişinin elinden rıza dışında çıktığı gerekçesi ile senedin ziyaı nedeniyle iptal davası açarak ödeme yasağı kararı alabilir ve çekin ödenmesini engelleyebilir.
10. Can ÖZKAN ibraz süresi geçtikten sonra çeki bankaya ibraz ederse, banka çek karşılığını ödeyebilir mi? İbraz süresi geçtikten sonra Ayla KORKUSUZ bu çekin ödenmesini engelleyebilir mi? Nasıl?
Banka ibraz süresi geçtikten sonra kendisine ibraz edilen çeki, düzenleyen çekten caymamış ise ödeyip ödememekte serbesttir. İsterse ödeyebilir. Düzenleyen, herhangi bir gerekçe göstermeksizin, bankaya çekten caydığını bildirmek suretiyle ibraz süresi geçtikten sonra çekin ödenmesini engelleyebilir.
Kıymetli Evrak Hukuku Bazı Pratik ve Test Çalışmaları
Diğer Pratik ve Testler İçin Tıklayınız.
