İstinaf
Bölge adliye mahkemelerinin kurulup görev yapmaya başlamasıyla, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar, bölge adliye mahkemelerince ispat ve hukuka uygunluk yönlerinden istinaf, Yargıtay’da ise sadece hukuka uygunluk yönünden temyiz kapsamında incelenmektedir. Yargıtay bir içtihat mahkemesi olarak işlevini sürdürmektedir.
İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar
Kanunda belirtilen sınırlamalar dikkate alınarak, genel ve özel görevli mahkemelerin ilk derece mahkemelerinin nihai kararlarına karşı kural olarak istinaf yoluna başvurulabilir. Ara kararlar aleyhine karşı istinaf yoluna başvurulamaz.
Nihai kararların usule ilişkin, esasa ilişkin olmaları istinaf açısından farklılık göstermez.
Mal varlığına ilişkin davalarda miktar ve değeri 1.500 TL yi geçmeyen kararlar hakkında istinafa başvurulamaz. Mahkemelerin 1.500 TL geçmeyen kararları kesin kararlardır.
Alacağın bir kısmı dava edilmişse, bu sınır alacağın tamamına göre belirlenir.
Alacağın tamamı dava edilmiş ise bu durumda kararda asıl istemin kabul edilmeyen bölümü 1.500 TL yi geçiyorsa istinafa başvurulur.
Çekişmeli yargıya ilişkin kararlar kadar, çekişmesiz yargıya ilişkin kararlar hakkında da istinafa başvurulabilir.
İstinaf Sebepleri
İstinafa başvuran kişinin dilekçesinde, istinafa başvuru sebeplerini gerekçeleri ile açıkça belirtilmesi aranmıştır. Ayrıca istinaf incelemesi, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacaktır.
Sadece kamu düzenine aykırılık halleri, bölge adliye mahkemesince kendiliğinden gözetilir.
Gerek usul gerek de esas bakımından yargılamayı etkileyen hususlar istinaf sebebi oluştururlar.
İstinafta tarafın talebi dışında (kamu düzenine ilişkin haller hariç) bir inceleme yapılması söz konusu değildir.
İstinaf Yoluna Başvurabilecek Kişiler
İstinafa davanın tarafları başvurabilir. İhtiyari dava arkadaşlığında davalar birbirinden bağımsız olması sebebiyle her bir dava arkadaşı birbirinden bağımsız olarak istinaf yoluna başvurabilirler. Ancak mecburu dava arkadaşları birlikte istinaf yoluna başvurabilirler.
Fer’i müdahil ise davanın tarafları açıkça davadan feragat etmedikçe tek başına istinaf yoluna başvurabilir.
İstinafa başvuran kişinin hukuki yararının bulunması gerekir.
Taraflardan birisinin istinafa başvuru hakkı bulunmasa veya başvuru süresi geçmiş olsa dahi, diğer tarafın istinaf dilekçesine karşı vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurması mümkündür. Buna “katılma yolu ile istinaf” başvuru denilmektedir. Ancak böyle bir durumda, asıl başvuruyu yapan talebinden feragat eder veya talebi esasa girilmeden bölge adliye mahkemesince reddedilirse, katılma yoluyla istinaf başvurusu da reddedilir.
Yetkili Bölge Adliye Mahkemesi
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, ilk derece mahkemesinin yetki çevresi içinde bulunduğu ilgili bölge adiye mahkemesine başvurur. İlk derece mahkemelerinin yetkileri bakımından kesin ve kesin olmayan yetki ayırımı yapılmakta; bu çerçevede kesin yetki kuralları kamu düzeninden sayılarak mahkemece kendiliğinden gözetilmekte ve bu konuda yetki sözleşmesi de kabul edilmemektedir. Bölge adliye mahkemesinin yetkisi kesin yetkidir. Bölge adliye mahkemeleri için yetki sözleşmesi yapılamaz.
Kararı hakkında istinaf başvurusu yapılan mahkeme, bölge adliye mahkemesinin yargı çevresi dışında ise, bölge adliye mahkemesi duruşma yapmadan dosyanın yetkili bölge adliye mahkemesine gönderilmesine kesin olarak kendiliğinden karar verir.