İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti
İş sözleşmesi yapacak tarafların ayırt etme gücüne sahip (sezgin) ve 18 yaşını doldurmuş (reşit) olmaları, ayrıca kısıtlı bulunmamaları zorunludur. Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızasıyla iş sözleşmesi yapabilirler. Ayırt etme gücüne sahip olmayan kişilerin kanuni temsilcilerinin onaylarını almak suretiyle dahi geçerli bir iş sözleşmesi yapabilmeleri mümkün değildir.
Ana ve baba tarafından bir meslek veya sanat ile uğraşması için çocuğa kendi malından verilen kısmın veya kendi kişisel kazancının yönetimi ve bunlardan yararlanma hakkı çocuğa aittir. Bu durumda çocuk, ana ve babasının rızası olmaksızın iş sözleşmesi yapabilir. Çocuk ile ana veya baba arasında ya da ana ve babanın menfaatine olarak çocuk ile üçüncü kişi arasında yapılacak iş sözleşmesi, bir kayyımın katılmasına ve hakimin onayına bağlıdır.
Sezgin olmayan kişi adına kanuni temsilci tarafından yapılan iş sözleşmesinin geçerli olabilmesi, sezgin olmayan kişinin işveren olmasına bağlıdır. Bu sebeple, sezgin olmayan kişilerin işçi olarak çalışmasını gerektiren bir iş sözleşmesi kanuni temsilci tarafından da yapılamaz. Sezgin ve ergin olmalarına rağmen bazı sebeplerle kısıtlanan ve kendilerine vasi tayin edilen kişilerin iş sözleşmesi yapabilmeleri için vasilerinin izni gereklidir. Vesayet altındaki kişiye vesayet makamı tarafından bir meslek veya sanatın yürütülmesi için izin verilmiş ise, o kişi bununla ilgili iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
Türk Medeni Kanunu uyarınca, eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir. Fakat yine de meslek ve iş seçiminde ve bunların yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulmalıdır.
İşverenin tüzel kişi olması halinde ise iş sözleşmesi tüzel kişinin yetkili organı tarafından yapılır. Tüzel kişilerin taraf olacağı iş sözleşmesini organ adına ise, organ olarak hareket eden kimse yapar. Ayrıca, yetkili olmak kaydıyla işveren vekili de işveren adına iş sözleşmesi yapabilir.
Ragıp Karakuş, “İş Hukuku Ders Notu”, s. 26, www.ragipkarakus.com (19.09.2021).
